(2)

نقش خوف از خدا، در خود شناسى

    ترس و خوف از مخالفت با خداوند متعال، انسان را به ترك هواهاى نفسانى وا مى‏ دارد و در نتيجه به خودشناسى راه مى‏ يابد و وسيلۀ هدايت و رستگارى را فراهم مى‏ كند. خداوند متعال مى‏ فرمايد:

 «وأمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِىَ الْمَأْوى»(13)

 كسى كه از مقام خداوندِ خويش بترسد و نفس خود را از هواها باز دارد، براستى كه بهشت جايگاه او خواهد بود.

    ترس و خوف از مخالفت با فرمانهاى خداوند از نيروهاى عقل و قدرت خرد ايجاد مى‏ شود. هر چه انسان از خردمندى بهره‏مند باشد و بر عقل تجربى خود بيفزايد، ترس او از مخالفت با قوانين خداوند بيشتر مى‏ شود و با هواهاى نفسانى بيشتر به مخالفت برمى‏ خيزد.

    حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ فرمايند:

 قاتِلْ هَواكَ بِعَقْلِكَ.(14)

 هواى خود را به وسيلۀ عقل خود نابود كن.

    بنابراين هر چه عقل انسان بيشتر و كاملتر باشد، قدرت او بر مخالفت با نفس و قتل هواهاى نفسانى بيشتر مى‏ شود و بهتر به خود شناسى دست مى‏ يابد.

    براى استفاده از نيروى عقل و افزودن به عقل تجربى مى‏ توانيد به فكر و انديشه در پيرامون كارها و برنامه‏ هاى خود بپردازيد و آنها را با مرام و مكتب اهل بيت‏ عليهم السلام تطبيق دهيد. با كار انداختن فكر، قدرت عقلى شما تقويت مى‏ شود و براى خودسازى و خودشناسى آمادگى پيدا مى‏ كنيد. و ترس و خوف از مخالفت با فرمان‏هاى الهى در شما بيشتر مى‏ شود و با قدرت بيشترى به مخالفت با نفس مى‏ پردازيد .

---

13) سورۀ نازعات ، آيۀ 40.

14) بحار الأنوار : 95/1، و ج : 428/71.