از صفات عارفان

    بر اثر معرفت و تابش انوار معارف در قلوب عارفان، فكر و انديشه آنان به  سوى خداوند جذب مى‏ شود و توجّه آنان به سوى خداوند مهربان جلب مى‏ گردد. از اين جهت اگر چه آنان در ميان مردم و با مردم زندگى مى‏ كنند؛ ولى هميشه خود را در محضر خداوند مى‏بينند.

    حضرت امام صادق‏ عليه السلام در اين باره مى‏ فرمايند:

 اَلْعارِفُ شَخْصُهُ مَعَ الْخَلْقِ وَقَلْبُهُ مَعَ اللَّهِ.(49)

 عارف، به ظاهر با مردم است؛ ولى قلب او متوجه به خداوند مى‏ باشد.

    ببينيد! عرفان و عارفى را كه اهل بيت‏ عليهم السلام معرّفى مى‏ كنند، با عرفان بافى كسانى كه مى‏ خواهند توجّه همۀ مردم را به سوى خود جلب كنند، چه قدر تفاوت مى‏ كند.

    از نظر مكتب اهل بيت‏ عليهم السلام، صاحبان معرفت نه تنها با تمامى وجود متوجّه به خداوند هستند؛ بلكه خدا، روح و روان آنان را به معرفت خويش مأنوس مى‏ سازد.

    در مناجات انجيليۀ حضرت امام سجّادعليه السلام آمده است:

 وَانَسْتَ نُفُوسَهُمْ بِمَعْرِفَتِكَ.(50)

 نفوس آنان - سالكين الى اللَّه - را به معرفت خود مأنوس نموده‏ اى.

    بر اثر انس به معارف، معرفت آنان كم‏كم افزايش مى‏ يابد و اين افزايش همچنان ادامه مى‏ يابد تا بر اثر آن به مقامات عالى معرفت، راه مى‏ يابند. اين گونه عارفان را «علوى» مى‏ نامند. حضرت امام صادق‏ عليه السلام مى‏ فرمايند:

 اَلْمُؤْمِنُ عَلَوِيٌّ لِأَنَّهُ عَلا فِي الْمَعْرِفةِ.(51)

 مؤمن، علوى است؛ زيرا كه او در معرفت به مقام عالى راه يافته است.

    در اين هنگام انوار تابناك معارف تمامى وجود او را فرا مى‏ گيرد و از درخشش معارف الهى روح و روانش صفا و آرامش مى‏ يابد و در درياى علوم به گنجينه‏ هاى پر بهاء و ارزنده دست مى‏ يابد و در درياى معارف شناور مى‏ گردد.

 به اين گونه، هميشه بر گوهرهاى گرانبهاى معارفِ خويش مى‏ افزايد، تا گنجينهۀ اسرار الهى مى‏ شود و آنها را چون امانتى پرارزش در قلب خود نگهدارى مى‏ كند.

    حضرت امام صادق ‏عليه السلام مى‏ فرمايند:

 اَلْعارِفُ اَمينُ وَدائِعِ اللَّهِ وَكَنْزُ اَسْرارِهِ.(52)

 عارف، امانت دار وديعه‏ هاى الهى و گنجينۀ اسرار خداوند است.

    بنابراين آنان كه به مقام والاى عرفان حقيقى راه يافته‏ اند و در راه عرفانِ واقعى سلوك نموده‏ اند، چگونه مى‏ توانند هر رازى را به ارزانى بفروشند و هر گنجى را در اختيار افراد رنج نديده بگذارند؟!

---

49) بحارالأنوار : 14/3.

50) بحارالأنوار : 156/94.

51) بحارالأنوار : 171/67، از علل الشرايع : 152/2.

52) بحارالأنوار : 14/3.