راهنمايى‏ هاى امام عصر ارواحنا فداه در فراگيرى علوم

    براى آشنا شدن با عصر درخشان ظهور، عصر نور و روشنايى، عصر دانش و بينش، عصر تلاش و كوشش ، عصر همۀ خوبى‏ ها و برازندگى‏ ها نگاهى به صحنۀ گيتى مى‏ افكنيم و با شگفتى‏ هايى كه در جهان آفرينش وجود دارد ، پى به عظمت هستى بخشِ جهان و جانشينان او كه گواه آفرينشِ همۀ موجودات مى‏ باشند، مى‏ بريم . اكنون به اين پرسش‏ها توجّه كنيد :

    آيا در جهان بر فراز قلّه‏ هاى كوه‏هاى سر به فلك كشيده تا صحراهاى پهناور و تا ژرف‏ترين نقطه‏ هاى درّه‏ هاى عميق ؛ از سطح آب درياهاى بى‏ كران تا عميق‏ترين اقيانوس‏هاى جهان ؛ چه موجودات عجيبى زندگى مى ‏كنند؟! و چه حيوانات شگفت‏ آفرينى وجود دارند ؟!

    آيا شناخت رازهاى جهان خلقت ممكن است؟!

    آيا چگونه مى ‏توان از اسرار آفرينش اينهمه موجودات آگاه شد؟!

    آيا جز شاهدان خلقت كسى مى ‏تواند از اينهمه آگاهى برخوردار باشد؟

    آيا در اين روزگار كسى جز حضرت بقيّة اللَّه الأعظم امام زمان ارواحنا فداه توانايى دارد هر پرسشى را پاسخ دهد؟!

    آرى ؛ در عصر شكوهمند ظهور ، امام زمان عجّل اللَّه تعالى فرجه جهان را با برهان و دليل سرشار از علم و آگاهى خواهند نمود و در سراسر گيتى مردمان جهان را از علم و آگاهى، دانش و بينش به همراه برهان و دليل برخوردار مى ‏سازند.

    حضرت امام حسن مجتبى عليه السلام دربارۀ اين مطلبِ مهمّ می فرمایند که حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام ‏ فرمودند:

يملأ الأرض عدلاً وقسطاً وبرهاناً . (177)

(آن حضرت) جهان را سرشار عدالت، قسط و برهان مى‏ نمايد.

    در آن روزگار، مردمان جهان راه صد ساله را يك شبه مى‏ پيمايند و نكته‏ هايى را كه در طول يك عمر نمى ‏توان آموخت در ميان چند كلمه مى‏ يابند!

    براى اين كه اشاره‏ اى به گسترش علم و دانش در عصر آگاهى و بينش داشته باشيم سؤالى را عنوان مى‏ كنيم :

    اگر شخصى بخواهد در بحثى بسيار وسيع، گسترده و پردامنه به تحقيق بپردازد و از تمامى نكته‏ هاى آن درست آگاه شود، و از نعمت وجودِ استادى كاردان در آن رشته محروم باشد و از كتاب و نوشته و موادّى كه از آن‏ها مى ‏توان در آموختن آن رشته كمك گرفت ، بى‏ بهره باشد چه ساليان طولانى و درازى را بايد به تحقيق و جستجو و كاوش بپردازد و چه مقدار بايد به تجربه‏ هاى ناكام دست يازد تا شايد سرانجام به مقدارى از آنچه مى‏ خواسته است دست يابد؟!

    ولى همين فرد اگر از وجود استادى دانا و ماهر برخوردار باشد كه از همۀ زواياى بحثى را كه اين فرد در جستجوى آنست به خوبى آگاه باشد ، مى ‏تواند در مدّتى كوتاه به آنچه مى‏ خواسته است راه يابد و از آنچه در جستجوى آن بوده است آگاه شود.

    به بيان ديگر علم و دانش را مى ‏توان به دو گونه فرا گرفت:

    1 - آموختن از استادى كه از آن علم بهره‏مند است و در آن رشته آگاهى دارد.

    2 - اگر استاد يا كتاب و... در آن زمينه وجود ندارد، نياز به جستجو و بررسى وجود دارد و بايد با تلاش و پشتكار به تحقيق و تجربه پرداخته شود، تا در صورت امكان نتيجۀ مطلوب بدست آيد .

    بديهى است تفاوت فراوانى در فراگيرى علم و دانش از راه بررسى و از راه آموزش وجود دارد كه ما در اينجا دو فرق بسيار مهمّ را بيان مى كنيم:

    1 - سرعت فراگيرى علوم در صورت استفاده از استاد آگاه، بدون آنكه نيازى به بررسى‏ هاى وقت‏گير و طولانى داشته باشيم.

    2 - نتيجۀ قطعى از علم و دانش در صورتى كه از استاد آگاه بياموزيم بدون آنكه به بررسى‏ هاى وقت‏كش و بى‏ نتيجه گرفتار شويم.

---

177) بحار الأنوار : 21/44 و 280/52 .