تاریخچهٔ مسجد مقدّس جمكران و مطالب مهمي پيرامون آن

 

سايت «سه نقطه» به نقل از کتاب «صحيفهٔ مهديّه» مي نوبسد : 

    بناى اين مسجد در جمكران قم ، بنا به دستور خاصّ حضرت مهدى صلوات اللَّه عليه در بيدارى صورت گرفته است.

    آن گونه كه شيخ نيك رفتار و عفيف ، جناب حسن بن مثله جمكرانى مى‏ گويد : در شب سه ‏شنبه 17 رمضان سال (393) هجرى قمرى در منزلم خوابيده بودم ؛ همين كه نصف شب شد گروهى بر درب منزلم آمده ، بيدارم نمودند و گفتند : برخيز و (حضرت) صاحب الزمان صلوات اللَّه عليه را پاسخ گو كه تو را فرا مى‏خواند .

    بلند شدم و خود را آماده ساختم . گفتم : بگذاريد تا پيراهنم را بپوشم ؛ ناگهان ندايى از طرف درب آمد كه آن پيراهن تو نيست . پس ، رهايش كردم و شلوارم را برداشتم . ندا آمد كه اين از آنِ تو نيست و شلوار خود را برگير . آن را انداختم شلوار خود را برداشته و پوشيدم . برخاستم تا كليد درب را بجويم، ندا آمد كه درب باز است.

    هنگامى كه به سوى درب آمدم ، گروهى از بزرگان را ديدم ، بر آنها سلام كردم . پاسخم دادند و به من خوش ‏آمد گفتند و مرا به مكانى بردند كه جايگاه فعلى مسجد است ؛ چون نيك نگاه كردم ، تختى ديدم كه فرش‏هايى نيكو بر آن گسترده ‏اند و پشتى‏ هاى زيبايى نهاده ‏اند و جوانى در حدود سى ساله تكيه بر آن كرده بود .

    پيرمردى در حضورش بود و كتابى در دست داشت كه براى او مى‏خواند و در اطراف او بيش از شصت مرد بودند كه در آن مكان نماز مى‏ گزاردند . بعضى لباس سفيد بر تن كرده بودند و بعضى لباس سبز . آن پيرمرد ، خضر پيامبر بود ؛ مرا نشاند ، و آن گاه امام عليه السلام مرا به اسم صدا زده و فرمود :

 نزد حسن بن مسلم برو ، و به او بگو : تو ، سال‏هاست كه اين زمين را (غاصبانه) آباد كرده و در آن زراعت مى‏ كنى ، و ما آن را خراب مى‏ كنيم ، پنج سال است كه در آن كشت و زرع كرده‏ اى ؛ امسال هم همان گونه مشغول هستى ؛ ولى ديگر اجازه ندارى به اين زمين باز گردى و بايد منافعى را كه از كشت و زرع اين زمين برده ‏اى ، بپردازى تا در آنجا مسجد بنا  گردد .

 و نيز به او بگو : اين زمين محترم و باارزشى است كه خداوند آن را از ميان ديگر مكان‏ها برگزيده است و بر آن‏ها برترى و شرافت داده است ؛ و تو آن را بر زمين‏هاى خودت افزوده ‏اى؛ در سزاى اين عمل ، خداوند دو فرزند جوانت را به مرگ گرفتار نمود ، ولى تو از اين غفلت ، آگاه نشدى . اگر اين دستورى را كه دادم اجرا نكنى ، عذاب الهى از جايى كه نمى ‏فهمى به سراغت خواهد آمد.

    جناب حسن بن مثله مى‏ گويد : گفتم : مولاى من ؛ بايد نشانه و علامتى داشته باشم ؛ زيرا مردم آنچه را كه بدون نشانه و دليل باشد نمى ‏پذيرند و گفتار مرا تصديق نخواهند كرد .

    حضرت فرمود :

 ما در آنجا اين كار را خواهيم كرد ، تو برو و پيغام ما را برسان ؛ و نزد سيّد ابى الحسن(1) نيز برو و به او بگو بيايد و محدوده زمين را معيّن نموده ، منافع سال‏هاى گذشته را از حسن بن مسلم بگيرد و به مردم بدهد ، تا مسجد را بنا نمايند . آنچه از هزينه ساخت مسجد ، كم مى‏آيد از غلّه زمينى كه در رهَقِ اردهال داريم ، كامل كند و مسجد را تمام نمايد؛ ما نصف رهَق را براى اين مسجد وقف نموديم تا هر سال غلّه آن را گرفته و براى عمارت مسجد صرف نمايد.

 به مردم بگو : بدين مكان رغبت نمايند و با اشتياق به آن روى آورند و آن را عزيز و گرامى بدارند و در آنجا چهار ركعت نماز به جاى آورند .(2)

    جناب حسن بن مثله مى‏ گويد : با خود گفتم : گويا اين همان مكان است كه تو آن را مسجد امام صاحب الزمان ارواحنا فداه مى‏ دانى در حالى كه به جوانى كه بر پشتى‏ها تكيه داده بود اشاره مى‏ كردى ، پس آن جوان به من اشاره فرمود كه بروم.(3)

     مسجد شريف جمكران از مكان‏هاى بسيار مهمّ معنوى در صحنه گيتى است و كسانى كه به آن مكان مقدّس شرفياب مى‏ شوند ، بايد كاملاً آداب آن را رعايت نموده و از اهمّيت و موقعيّت معنوى آن ، آگاه باشند ؛ تا با تشرّف به آن مكان پرفيض ، روح و جان خود را سرشار از معنويّت نموده و وجود خويش را باصفا و نورانى سازند .

    اينك بعضى از نكاتى را كه دانستن آن براى افرادى كه به آن مكان معنوى شرفياب مى‏شوند مفيد است ، بيان مى‏ كنيم :

    1 - حضرت امام عصر ارواحنا فداه در بيدارى توسّط جناب حسن بن مثله جمكرانى به امامزاده عظيم الشأن سيّد ابوالحسن الرضا فرمان دادند آن مسجد مقدّس را بنيان گذارد . و جريان آن در تمام منابع و مدارك به عنوان بيدارى نقل شده است نه خواب .

    2 - صدها سال قبل از فرمان حضرت بقيّة اللَّه ارواحنا فداه به بنا كردن آن مكان مقدّس ، حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام از وقوع آن خبر داده ‏اند و در روايتى كه صاحب كتاب «انوار المشعشعين : 454/1» ذكر نموده است امير دائره هستى و ولىّ عوالم امكان حضرت علىّ بن ابى طالب عليهما السلام به تفصيل آن را در پيشگوئى خود بيان نموده ‏اند .

    در آن روايت شريف در بيان عظمت مسجد مقدّس جمكران سرّى را بيان كرده ‏اند كه همه تاب تحمّل و پذيرش آن را ندارند .

    3 - مسجد مقدّس جمكران در عصر ظهور امام عصر ارواحنا فداه بزرگترين پايگاه قدرت آن حضرت پس از كوفه است و حضرت امير المؤمنين عليه السلام در آن روايت فرموده ‏اند :

    در عصر ظهور ، پرچم لشكريان امام عصر ( ارواحنا فداه) بر فراز كوه سفيد -  كه همان كوه خضر در نزديكى مسجد است - به اهتزاز درمى‏ آيد .

    4 - نكته بسيار مهمّى كه بايد به آن توجّه داشت اين است كه نه تنها مسجد مقدّس جمكران در عصر ظهور امام عصر ارواحنا فداه عظمت و موقعيّت خاصّى دارد و مركز قدرت و محلّ تحوّلات روحى و معنوى است كه در زمان غيبت آن حضرت نيز اين چنين است .

    اين نكته را از فرمايش امام زمان ارواحنا فداه استفاده مى‏ كنيم  كه فرموده ‏اند : «هر كس اين نماز را در اين مكان بخواند گويا  كه در داخل خانه خدا آن را انجام داده» . و خانه خدا نه تنها مركز مغناطيس زمين است و از نظر روحى و جسمى در انسان تأثير مى‏ گذارد ، كه در برابر بيت المعمور و مكان‏هاى معنوى آسمانى و فضائى است .

    بنابراين انسان با بودن در خانه خدا و اقامه نماز در آن ، راه ارتباط برايش باز مى‏ شود و خود را در اختيار جاذبه‏ هاى روحى و جسمى زمين و آسمان قرار مى‏ دهد و در معرض تشعشعات امواج نامرئى قرار مى‏ گيرد كه در جسم و جان انسان تحوّلى سازنده به وجود مى‏ آورد و مكان اصلى مسجد مقدّس جمكران نيز داراى همين اثر ارزنده است .

    و دلالت مى‏ كند بر اين مطلب كلام امام عصر ارواحنا فداه كه فرموده است : «نماز خواندن در آن مكان همچون نماز خواندن در داخل خانه خدا مى‏ باشد» .

    همانا براى مكان اصلى مسجد جمكران اسرارى ناشناخته نهفته است كه مردم آن را نمى‏ دانند . و همان گونه كه حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرموده ‏اند :

 ما من عِلمٍ إلّا وأنا أفتحه ، وما من سرٍّ إلّا والقائم يختمه .(4)

 هيچ علمى نيست مگر آن كه من آن را مى‏ گشايم و هيچ سرّى نيست مگر آن كه قائم آن را بيان مى‏ كند و به پنهان بودنش خاتمه مى‏ دهد .

    بناء مسجد مقدّس جمكران و عظمت و راز آن را نيز اوّل حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام خبر داده ‏اند و بيان همه اسرار آن در عصر ظهور حضرت صاحب الأمر ارواحنا فداه صورت خواهد گرفت إن شاء اللَّه .

    ما ياد آن زمان پرشكوه را در خاطره‏ ها تجديد مى‏ كنيم و از خداى مهربان مى‏ خواهيم هر چه زودتر آن ظهور نورانى را برساند تا اسرار عالم وجود را فاش ساخته و دانش بيكران و عدل و داد را در سراسر جهان بگستراند .

    5 - افرادى كه به آن مكان مقدّس مشرّف مى‏ شوند بايد بدانند در جايى بسيار باعظمت گام برمى‏ دارند كه مورد توجّه امام عصر ارواحنا فداه مى‏ باشد و آنان در منظر و محضر نورانى آن بزرگوار هستند به گونه ‏اى كه گويى در منزل آن حضرت وارد شده ‏اند و در خدمت آن بزرگوار حاضر گشته ‏اند .

    بنابراين بايد شرايط حضور را در اين مكان بيش از اماكن ديگر رعايت كنند و بدانند كه علم و آگاهى حضرت بقيّة اللَّه ارواحنا فداه كاملاً بر آنان احاطه دارد و نه تنها از اعمال و رفتار و گفتار آنان ، بلكه از افكار و انديشه‏ ها و نيّت‏هاى ايشان ، و بلكه از افكار و خطوراتِ نهفته در ضمير ناخودآگاه و نفس آنان نيز باخبرند .

    به اين جهت بايد مواظب رفتار و گفتار و افكار خود باشند ؛ زيرا آنان در مسجد مقدّس جمكران ميهمان آن حضرت هستند ، پس بايد شرايط ادب و حضور را از قبل از تشرّف بيشتر رعايت كنند .

    6 - يكى از شرايط ادب براى كسى كه در آن مكان مقدّس تشرّف پيدا مى‏ كند ، اين است كه هدف خود را از تشرّف به آن مسجد مقدّس مشخّص نموده و بهترين ، مهم‏ترين و عالى‏ترين هدف را براى خود برگزيند و خود را پاى‏بند مقاصد كوچك و مسائل مادّى و نفسانى خود نسازد ، و بداند بزرگ‏ترين مسأله در اين عصر و زمان ، تعجيل ظهور امام زمان ارواحنا فداه مى‏ باشد .

    زيرا در عصر ظهور آن حضرت ، مشكلات مادّى و معنوى همه انسان‏ها برطرف مى‏ شود و ديگر غم به خانه‏اى راه نخواهد يافت . پس چه بهتر كه در آن مكان مقدّس براى نجات همه انسان‏ها از گرفتارى‏ها و مشكلات دعا  كند . و هدف اصلى خود را از تشرّف به مسجد مقدّس جمكران ، استغاثه و دعا براى امام عصر ارواحنا فداه و تعجيل فرج و ظهور آن بزرگوار قرار دهد .

--------------------------------

1) بدان ، جريان مسجد جمكران كه در عالم بيدارى براى حسن بن مثله واقع شده ، نشانگر شأن و بزرگوارى و مقام والاى جناب سيّد ابوالحسن الرضا است ، زيرا در عصر او سادات زيادى از فرزندان ائمّه طاهرين‏ عليهم السلام در قم ساكن بودند، لذا برگزيده شدن ايشان از طرف امام زمان صلوات اللَّه عليه بيانگر مقام والا و اهميّت موقعيّت آن بزرگوار است .

    بارگاه آن بزرگوار در شهر مقدّس قم ، خيابان آذر مى‏ باشد ، مكانى كه مورد توجّه مردم بوده و دوستداران اهل بيت عليهم السلام به زيارت آن مشرّف مى‏ شوند ، سزاوار است كسانى كه به مسجد جمكران مشرّف مى‏ شوند در صورت امكان آن بزرگوار را در مزار شريف ايشان زيارت كنند ، و بر مجاورين و همسايگان آن بارگاه شريف لازم است كه به آن مكان مقدّس احترام گذاشته و در زيارت آن اهتمام ورزند .

2) دستور نماز مسجد مقدّس جمكران در ص 117  کتاب «صحيفهٔ مهديه» نقل شده است .

3) بحار الأنوار : 230/53 ، نجم ‏الثاقب : 383 . تاريخى كه در اين جريان ذكر شده صحيح نيست ؛ زيرا آن را مرحوم شيخ صدوق نقل كرده و وفات ايشان قبل از تاريخ مذكور است .

4) بحار الأنوار : 269/77 .

منبع: پایگاه فرهنگی مذهبی سه نقطه ،

     از کتاب صحیفه مهدیه : 66   

 

 

-----------------------------------------------------

اين مطلب در  مقدّمهٔ کتاب «صحيفهٔ مهديهٔ مترجم»  آمده است.

براي مطالعه و دانلود کتاب «صحيفهٔ مهديه» 

در بخش کتابخانهٔ پايگاه علمي المنجي، اينجا کليک کنيد.