مسلمان شدن پادشاه انگليس

   پادشاه انگليس «اوفا»

   از عجايب تاريخ اين است كه در قرن گذشته نام پادشاه انگليس (اوفا) فاش شد، اوفا پادشاه انگليس به اسلام روى‏ آورده بود ولى اين حقيقت فاش نشده بود.

   اوفا كه بود؟ او كى حكومت كرد؟

   چرا به اسلام روى آورد؟

   و چرا خبر مسلمان شدن او پنهان ماند؟

   بر اساس دريافت پاسخ پرسش‏ هاى فوق بايستى به دايرة المعارف بريتانيا و يا دايرة المعارف فرانسه موسوم به «لاروس» رجوع شود. در اين دو دايرة المعارف درباره اوفا «OFFA» چنين آمده است:

   اوفا پادشاه انگلو ساكسونى بود و سى و نه سال (از سال 757 تا 796 ميلادى) بر انگليس حكومت راند. او نيرومندترين پادشاه انگليس در آن تاريخ بود.

   او در ابتدا پادشاه مارسيا Mercia و يا انگلستان ميانه Middle England بود، اين مملكت جزو هفت مملكت بود. اين‏ پادشاه پس از فتح مملكت‏ هاى كوچك از جمله  Kent و وست West و ساكسونس Saxons و ولش  Welshمملكت خود راگسترش داد.

   او دخترهاى خود را به عقد حاكم وساكس Wessex و حاكم نورثومبياNorthrmbia    درآورد، و بدين ترتيب دايره نفوذ خود را گسترش داد، به طورى كه شامل همه بخش‏ هاى انگليس شد.

   وى معاهده‏ هايى با پادشاه فرانسه «شارلمان» و پاپ «اندريان اوّل» امضاء كرد.

   آثار مهمّى كه از دوران او باقى مانده است، ديوار و سدى است كه بين مارسيا و ولش بنا نهاد و تاكنون به ديوار اوفاOFFA DYKE معروف است.

   تا اينجا مسأله عادى است، ولى سال 1227 (1841) براى تاريخ نويسان سال سئوال برانگيز بود، در اين سال يك سكّه‏ طلا كه به دوران اين پادشاه قوى بر مى‏ گردد بدست آمد.

   چه چيزى در اين سكّه طلا وجود داشت كه همه را به تعجّب واداشت؟ اين سكّه طلا هم‏ اكنون در بخش پول‏ هاى‏ قديمى موزه انگلستان محفوظ است.

   آنچه تعجّب را برمى‏ انگيخت اين بود كه كلمه شهادت (أشهد أن لا إله إلاّ اللَّه وأشهد أنّ محمّداً رسول اللَّه) و يك آيه ‏قرآن به زبان عربى بر دو روى اين سكّه نقش بسته بود.

   اين هم حكايت اين سكّه است:

   در وسط يك روى سكّه نوشته‏ اى به زبان عربى ديده مى‏ شود: «لا إله إلاّ اللَّه، وحده لا شريك له»، و در حاشيه سكّه «محمّد رسول اللَّه» و سپس «أرسله بالهدى ودين الحق ليظهره على الدين كلّه»(328) بود و در وسط، اين جمله به زبان انگليسى«OFFA - REK» (يعنى پادشاه اوفا) حك شده بود، در حاشيه به عربى چنين نوشته شده بود «بسم اللَّه» اين دينار در سال‏ صد و پنجاه و هفت ضرب شد».

   آنچه كه از امضاى پادشاه اوفا تشخيص داده مى‏ شود اين است كه اين سكه بين سالهاى 757 - 796 ميلادى كه اوفا بر انگلو ساكسونى حكومت مى‏ كرد ضرب شده است، سال 157 هجرى همان سال 774 ميلادى است.

   در اين زمينه سخنرانى‏ هاى زيادى ايراد شد و ده‏ها مقاله نوشته شد، مى‏ توانيم فرضيّه‏ ها و تئورى‏ هاى مورّخانى را پيرامون اين موضوع به شرح زير خلاصه كنيم:

   فرضيّه اوّل: ملك اوفا مسلمان شده بود.

   فرضيّه دوّم: او اين كلمات عربى و آيه‏ ها را براى زينت و زيبائى مورد استفاده قرار داده بود، بى‏ آنكه معنى و مفهوم آن‏را درك كند.

   فرضيّه سوّم: او اين سكه‏ ها را ضرب كرد تا به حجاج كشور خويش كه عازم بيت‏ المقدس بودند كمك كند تا آن‏ها از آن‏ استفاده نمايند و سختى سفر بر آنان آسان گردد. اين بدين معنى است كه اقدام او انگيزه سياسى داشته است.

   فرضيّه چهارم: او در سال 787 ميلادى با پاپ اندريان معاهده‏ اى امضا كرد كه به موجب آن مى‏ بايستى پادشاه ساليانه‏ غرامتى بپردازد و ممكن است اين سكه‏ ها براى تحقّق اين هدف ضرب شده است.

   يكى از پژوهشگران مى‏ گويد: پر واضح است كه سه فرضيه اخير با منطق و عقل انسانى سازگار نيست، محال است كه‏ يك پادشاه جملاتى را براى زيبائى روى سكه بنويسد كه معنى آن‏ ها را نداند، در حالى‏ كه اين جملات «شهادت» است كه ‏عقيده اسلام در آن خلاصه شده است، صحيح است كه برخى از پادشاهان اروپا كه تحت تأثير تمدّن اسلامى قرار گرفته‏ بودند، نام خود را به زبان عربى روى سكه‏ ها حك كرده بودند.

   از جمله الفانسو هشتم « فاسيلى ديمتريش» و برخى از امراى نورمان از جمله ويليام راجر، حتّى امپراطور آلمان «هنرى چهارم» نام خليفه عثمانى «المقتدر باللَّه» را روى سكّه‏ هاى كشورش حك كرده بود ولى هيچ‏يك از آن‏ ها همچون‏ اوفا كلمه توحيد را روى سكه حك نكرده بودند.

   در مورد فرضيّه سوم بايد گفت كه اين فرضيّه بسيار مبهم است و واقعى نيست، چگونه پاپ از پادشاه «اوفا» مى‏ خواهد كلمه شهادتين را بر سكه‏ هائى حك كند كه به صورت جزيه بر او اعمال كرده بود؟

   آيا اين امر منطقى به نظر مى‏ رسد؟ آيا اين امر محال نيست؛ به ويژه ما مى‏ دانيم كه پاپ دشمن‏ ترين دشمنان اسلام بود، لذا طبيعى بود كه او با ديدن شعار و عقيده دشمنش بر سكه‏ ها مخالفت كند؛ هر چند كه ضرب اين سكه براى زينت بوده‏ باشد.

   براى مورد فرضيّه چهارم بايد گفت كه اين فرضيّه ضعيف است، دشوار است كه متقاعد شويم كه ملك «اوفا» سكه‏ ها را به اين خاطر ضرب كرد كه به هموطنان خود كه قصد زيارت بيت المقدس را داشتند كمك كند؛ چرا كه مسلمانان در آن ‏دوران هيچ مانعى در برابر نصرانى‏ ها كه قصد ديدار از شهرهاى مقدس را داشتند قرار نمى‏ دادند و نصرانى‏ ها آزادانه در كشورهاى اسلامى رفت و آمد مى‏ كردند.

   شايد اين احتمال مطرح گردد كه كشور متبوع آن پادشاه قادر به ضرب سكه نبوده است، لذا سكه‏ هاى كشور خود را دريكى از كشورهاى عربى ضرب كرده است، اين احتمال ضعيف و وارد نيست.

   چرا كه در دايرة المعارف بريتانيا آمده است كه يكى از دست ‏آوردهاى باقى‏مانده اين پادشاه ضرب يك نوع جديد از سكه‏ ها كه نام پادشاه و ضارب بر آن حك شده است مى ‏باشد، قرن‏ ها عكس پادشاه اوفا با عكس همسرش ملكه كانثريزCynethyth بر بسيارى از سكه‏ ها حك شده بود، و مورد استفاده قرار مى‏ گرفت، نظام زدن سكه در انگليس براى‏ دوران‏ هاى متعدد رايج بود.

   ممكن است نمونه‏ هاى ديگرى از سكه‏ هائى كه در دوران همين پادشاه ضرب شده بود در بحث سكه‏ ها (coins) و دربحث زندگى اين پادشاه را در دايرة المعارف بريتانيا يافت، به عبارت ديگر احتمال ناتوانى پادشاه در ضرب سكه در كشورش، ضعيف است و وارد نيست.

   حقيقت امر اين است كه پادشاه «اوفا» به اسلام روى آورده بود، ولى ما دليلى براى اين امر نمى ‏يابيم و هيچ مدركى جزاين سكه‏ ها وجود ندارد.

   ما اطلاعى از چگونه مسلمان شدن او نداريم، علت اين امر به گفته تاريخ نويسان اين است كه كليساى انگليس كليه مدارك‏ مربوط به اين پادشاه را به اين علت كه وى مسلمان شده بود نابود كرد.

   آيا اين پادشاه به تنهايى مسلمان شده بود يا افراد خانواده‏ اش و نزديكانش نيز مسلمان شده بودند؟ اين را ما نمى‏ دانيم‏ و هيچ اطلاعى در اين زمينه نداريم.

   آنچه كه ما مى‏ دانيم اين است كه ممكن است پادشاه با برخى از مسلمانان و علماى آنان هنگام زيارت بيت المقدس‏ ملاقات كرده باشد و در آن دوران او اسلام آورده و به آن معتقد شده بود.

   تعجب‏ آور اين است كه دايرة المعارف بريتانيا و دايرة المعارف فرانسه (لاروس) به اين مسئله اشاره نمى‏ كنند، بلكه‏ آن را به كلى ناديده گرفته‏ اند، و اين امر اعتقاد برخى كه مى‏ گويند اين دايرة المعارف‏ ها بى‏ طرفى علمى را در پيش‏ نگرفته‏ اند تقويت مى‏ كند.(329)

---

328) سورۀ توبه، آیۀ 33: (هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ).

(329) اسلام و غرب: 22.