يقين ‏هاى از دست رفته

   با رجوع به تاريخ و نگاه به صفحات آن، با افرادى روبرو مى ‏شويم كه در مدّتى از زندگى خويش، از يقين و اعتقاد والائى برخوردار بوده ‏اند؛ ولى داراى ‏استقامت و ثبات قدم نبوده ‏اند و بر اثر گناه، ايمان و يقين خود را از دست‏ داده ‏اند.

   يكى از اين گونه افراد «زبير» است كه پس از رحلت پيغمبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم، دردفاع از حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و اهل بيت وحى‏ عليهم السلام بيشتر از همه فعّال بود و در ميان ياران خاصّ آن بزرگوار مظلوم، شجاعت بيشترى از خود ظاهر ساخت؛ ولى با بزرگ شدن فرزندانش بوسيله وسوسه‏ هاى شيطانى آنان، ايمان ‏و اعتقادش تبديل به شكّ و ترديد و سرانجام به انكار و جنگ و ستيز با حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام شد.

   آن بزرگوار درباره او مى ‏فرمايند:

ما زالَ كانَ الزُّبَيْرُ مِنَّا اَهْلَ الْبَيْتِ حَتَّى نَشَأَ بَنُوهُ فَصَرَفُوهُ عَنَّا.(17)

هميشه زبير از ما اهل بيت بود تا آن گاه كه فرزندانش بزرگ شدند و او را از ما رويگردان نمودند.

   به اين جهت بايد در دعاها از خداوند بخواهيم به ما يقينى عنايت كند كه‏ پس از آن شكّ و انكار ايجاد نشود.

   در دعاى روز جمعه كه از امام صادق ‏عليه السلام نقل شده مى ‏خوانيد:

اَللَّهُمَّ اِنّي اَسْأَلُكَ ايماناً صادِقاً وَيَقيناً لَيْسَ بَعْدَهُ كُفْرٌ.(18)

خداوندا، از تو مسئلت مى ‏نمايم يقينى را كه پس از آن كفر و انكار نباشد.

   اين گونه تعبيرات، خود دليلى است واضح كه بر اثر گناه امكان از دست ‏دادن حالت يقين و ايجاد حالت شكّ و ترديد و يا نفى و انكار وجود دارد.

   آنان كه به مرز يقين وارد شده ‏اند، بايد توجّه داشته باشند كه نفس امّاره قوى است، و در صورت غفلت و كم‏ توجّهى ممكن است يقين خود را از دست ‏داده و به كفر و انكار مبتلا شوند. از اين رو بايد از خداوند خواستار يقينى ‏باشيم كه پس از آن، تزلزل وجود نداشته باشد.

   بنابراين قلبى كه انوار تابناك يقين او را روشن ساخته و در اعماق او جاگرفته، ممكن است بر اثر گناه، نورانيّت خود را از دست داده و حالتى ديگر به خود بگيرد.

   به اين جهت هيچ‏گاه نبايد صاحبان صفات و خصلتهاى معنوى را، خودبينى فرا گيرد؛ زيرا خدائى كه يقين را در قلب آنها القاء كرده است، قدرت ‏دارد به خاطر خودبينى آن را باز گيرد.

---

17) بحار الأنوار: 347/28.

18) بحار الأنوار: 42/90.