آیا به تعبیر عمر

مردمان غیر عرب گاوان سرخ رو هستند؟!

مردم حقّ انتخاب داشته باشند ...

بر فرض مردم در سقيفه يا غير سقيفه حقّ داشته باشند فردى را به ‏عنوان رهبر دينى خود انتخاب كنند، اين رهبرى مخصوص مردم ‏همان زمان و همان مردمان مى‏ شود و شامل ميليون‏ ها و ميلياردها انسانى كه پس از آن ‏ها آمده و مى ‏آيند،  نمى‏ شود. ممكن است انسان‏ هايى كه پس از آن ها مى ‏آيند، درك و شعور برترى داشته باشند وهيچگاه كسى را كه آن ها به عنوان خليفه انتخاب كرده ‏اند نپذيرند وحرف‏ ها و گفتارهای او را بسيار دور از منطق و برهان بدانند.

آيا باز هم بر اين گونه مردم لازم است حرف ‏هاى اشتباه و گفتار خطاى ‏او را بدون دليل و منطق آويزۀ گوش خود قرار داده و از آن اطاعت‏ كنند؟!

و هر چه او گفته تعبّداً بپذيرند؟ به عنوان مثال عمر كه مردم كشور پهناور ايران آن زمان، نه كشور كوچك اين زمان - و عموم مردم عجم ‏يعنى غير عرب را گاوان سرخ رو مى‏ دانسته و همه زنان جهان را داراى شرافت ‏انسانی  ـ  به گونه ای که زنان حقّ بیعت کردن را نداشتند، همانگونه که در عصر جاهلیّت این گونه بودند ـ نمى ‏دانسته، همه بايد از اين عقيده پيروى كنند و همۀ مردمان غیر عرب را گاوان سرخ رو بدانند؟! اگر اينگونه ‏است پس واى بر اينگونه رهبريت دينى! و اگر اينگونه نيست و اطاعت از حرف‏ هاى او لازم نيست، پس اين چه رهبرى و چه‏ خليفه ‏اى است  كه اطاعت از حرف‏ هاى او لازم نيست.

چون بنابر عقیدۀ اهل سنّت آن ها فقط خلیفه در حکومت و سلطنت بودند نه تمام امور دین.

 (نتيجه گيرى در پايان بحث):

   بر فرض كه افرادى بتوانند خليفه براى خود تعيين كنند، آن هم با همه اشتباهات و كمبودهايى كه در شناخت امام و خليفه داشته ‏اند آيا از نظر عقل صحيح است كه بيش از هزار سال همۀ مردم از انتخاب و تعيين آنان پيروى نموده و راه اشتباه آنان را ادامه دهند؟

   زيرا با توجّه به آن كه تعيين خليفه با تعيين سلطان و پادشاه فرق ‏كلّى دارد، زيرا قوانينى كه سلطان دستور مى‏ دهد بيشتر محدود به‏ زمان و مكان حكومت وى مى‏ باشد امّا خليفه دستوراتى را كه انجام ‏مى ‏دهد براى همه مردم مى‏ باشد چه آنكه در زمان او هستند و يا كسانى كه پس از وى زندگى مى‏ كنند آيا صحيح است چند نفر جمع‏ شوند و در مقدّرات همه انسان‏ ها و نسل‏ ها دخالت كنند؟ آيا هنوز مردم بايد به بدعت‏ هاى ابوبكر و عمر و آنچه آنان به عنوان حكم ‏شرعى گفته‏ اند عمل نمايند؟!