اشتباه ارسطو ، كپرنيك و بطلميوس
اكنون نمونه هايى از اشتباهاتى را كه در حوزۀ علم وارد شده نقل مى كنيم :
«ارسطو» تصوّر مى كرد كه خورشيد در يك دايرۀ كامل به دور زمين مى گردد .
«كپرنيك» فكر مى كرد كه زمين در يك دايرۀ كامل به دور خورشيد مى گردد.
اين دو يك رقابت واقعى داشتند ؛ نمى شد كه هر دو حق داشته باشند ، بعداً معلوم شد كه هر دو اشتباه مى كردند ، مدار زمين بيضوى است .(205)
بايد اين واقعيّت را دانست كه «ارسطو» حكيم مشهور مشّائى و بعد از او «بطلميوس» كه پنج قرن پس از وى آمد علم نجوم را مدّت هزار و هشتصد سال از قرن سوّم قبل از ميلاد تا قرن پانزدهم بعد از ميلاد به تأخير انداختند .
«ارسطو» مدّت هيجده قرن نوع بشر را در ظلمت جهل نگاه داشت و نگذاشت كه انسان بتواند خود را از آن ظلمتكده نجات بدهد و مى توان به جرئت گفت كه ارسطو مدت هيجده قرن پيشرفت علمى بشر را به تأخير انداخت .(206)
مى دانيم كه علوم چون حلقه هاى زنجير است و يك حلقه از آن به حلقۀ ديگر متّصل مى شود و يك علم ، سبب پيدايش علم ديگر مى گردد .
جهل بشر در مورد حركت زمين و سيّارات ديگر به دور خورشيد كه عامل آن ارسطو شد ، مدّت هيجده قرن دو بال آدمى را براى پرواز در عرصۀ علم بست و نفوذ ارسطو ، آنچنان زياد بود كه هيچ كس نمى توانست نظريّه او را در مورد ثابت بودن زمين محكوم به بطلان كند .
دو چيز قوّت نظريّۀ «ارسطو» را در ذهن اقوام جهان افزايش داد : اوّل اين كه «بطلميوس» جغرافيادان مشهور مصرى كه پنج قرن بعد از «ارسطو» آمد ، بر نظريّۀ او صحّه گذاشت و براى حركات ستارگان نظريّه اى ابراز كرد كه سيّارات به دور چيزهايى مى گردند كه متحرّك هستند و آن چيزها به دور زمين گردش مى كنند امّا زمين بدون حركت و ثابت است . بطورى كه مى بينيم «بطلميوس» گردش سيّارات را اطراف زمين دو درجه اى كرد و گفت : آنها گرد چيزهايى مى گردند كه آنها به نوبۀ خود اطراف زمينِ ثابت ، حركت مى كنند .
عامل دوّم كه قوّت نظريّۀ ارسطو را افزايش داد اين بود كه در اروپا ، كليساى مسيحى بر نظريّۀ ارسطو صحّه گذاشت و گفت : بدون ترديد آنچه ارسطو راجع به ثبات زمين و اين كه مركز جهان مى باشد گفته حقيقت است . چون اگر زمين ثابت و مركز جهان نبود ، پسر خدا (يعنى حضرت مسيح) در آن ظهور نمى كرد .(207)
----------------------------------------------------
205) علم و نابخردى : 103 .
206) رك : مغز متفكّر جهان شيعه : 302 .
207) مغز متفكر جهان شيعه : 303 .
بازديد امروز : 185091
بازديد ديروز : 194999
بازديد کل : 119744291
|