بحث روايى

    بعضى معتقدند كه قضاوت حضرت داود بر اساس واقع و بدون رجوع به بيّنه فقط در يك يا چند مورد واقع شده است .

    با دقّت در اين روايات استفاده مى‏ شود كه قضاوت حضرت داود به مقتضاى واقع - نه بر اساس بيّنه - محدود به يك مورد نبوده است ؛ زيرا آنچه كه باعث اختلاف افراد و رجوع به حضرت داود شده يك چيز نبوده است . براى توضيح مطلب در اين روايات دقّت كنيد :

    از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمودند :

 حضرت داود عليه السلام به خداوند عرض كرد : خداوندا ؛ حقّ را آن گونه كه نزد تست به من بنمايان تا من به آن قضاوت نمايم .

 خداوند به او وحى فرمود : تو طاقت چنين كارى را ندارى !

 حضرت داود اصرار نمود تا خداوند خواستۀ او را انجام داد .

 مردى نزد او آمد كه كمك مى‏ خواست و از مرد ديگرى شكايت مى‏ كرد و مى‏ گفت : اين شخص مال مرا گرفته است . خداوند جليل به حضرت داود وحى نمود : فردى كه خواستار كمك مى ‏باشد ، پدر ديگرى را كشته و مال او را گرفته است .

 حضرت داود امر كرد آن را كه كمك مى‏ خواست كشتند و مال او را به فرد ديگر دادند .

 مردم از اين جريان شگفت‏ زده شدند و آن را به يكديگر مى‏ گفتند تا جريان به حضرت داود رسيد و از اين كار گرفته خاطر شد .

 پس از خداوند خواست علم به حقايق امور را از او بگيرد و خداوند چنين نمود و سپس به او وحى كرد : ميان مردم با بيّنه‏ ها حكم نموده و علاوه بر آن از آنان بخواه كه به نام من سوگند ياد كنند .(45)

    اين روايت را علاّمۀ مجلسى از محمّد بن يحيى ، از احمد بن محمّد ، از حسين بن سعيد ، از فضالة بن ايّوب ، از ابان بن عثمان ، از كسى كه به او خبر داده ، روايت نموده است و همان طور كه مى‏ بينيد ابان بن عثمان سند روايت را ناتمام نقل كرده ، گذشته از اين ، او خود نزد برخى از بزرگان مانند علاّمۀ حلّى مورد قبول نيست .

    در اين روايت ، مورد اختلاف مال و ثروت بيان شده است ، در روايت ديگر فرد شكايت شده ادّعاى شاكى را قبول داشته و شاكى معتقد بوده است كه جوانى بدون اجازۀ او وارد باغ او شده و درختان انگور او را خراب كرده و جوان نيز اين شكايت را قبول داشته . حضرت داود بر اساس حكم واقع به نفع جوان حكم مى‏ كند و باغ را به جوان تحويل مى ‏دهد...  .(46)

    و در روايت ديگر كه در آن تصريح شده حضرت داود يك بار بر اساس حكم واقع قضاوت كرده است - نه بر اساس بيّنه - اختلاف دربارۀ مالكيّت گاو بوده است و هر يك از دو نفر براى خود بيّنه اقامه نموده بودند... .(47)

-----------------------------------------------------

45) بحار الأنوار : 10/14 ، و شبيه آن در وسائل الشيعة : 167/18 .

46) رك : بحار الأنوار : 6/14 .

47) رك: بحار الأنوار: 7/14. در مستدرك الوسائل: 361/17 اين موارد را به عنوان يك روايت نقل كرده است.