سئوال آقاي ... از پايگاه علمي المنجي :

 يکي از دعاهاي کتاب «صحيفهٔ مهديه» دعاي موسوم به «دعاي عهد ديگر» است که اين دعا به اين صورت  شروع شده است : اللهم يا إله الالهة ...

 

  سئوال :

معناي عبارت «يا إله الالهة» چيست ؟ 

آيا تعبير يا «إله الالهة» دليل بر خدايان متعدد نيست و دليل بر وجود آلهه و خدايان ديگر غير از خداوند نمي باشد؟

--------------------------------

پاسخ :

همانگونه که مي دانيد در طول تاريخ برخي ادعاي خدايي کرده اند. مانند: فرعون، نمرود، شداد و... و بتهاي بسياري بوده اند که گروهي از مردم آنها را مي پرستيدند و همچنين افرادي غير از بت ها خدايان ديگري را مي پرستيده اند.

آيا خداي اين خدايان ساختگي غير از خداوند است؟! مگر خداوند خداي همه نيست؟

اعتقاد به وجود خدايان مستلزم کفر و شرک نيست، آنچه باعث شرک است اعتقاد به حقانيت آن خدايان است.

اين دعا فقط وجود خدايان متعدد را ثابت مي کند نه حقانيت آنها را. و اين واقعيتي است که همه يکتاپرستان به آن اعتقاد دارند.

دليل بر اين مطلب که مقصود از «آلهة» فقط وجود آنها است نه حقانيت آنها، تصريح به وحدانيت و يگانگي خداوند در اين دعا است. تعبير به «بالوحدانية الکبري» دليل بر يگانه بودن خداوند است. بنابراين مقصود از «اله الالهة» به دليل «بالوحدانية الکبري» اثبات حقانيت خدايان باطل نيست؛ بلکه معناي آن اين است که خداوند خداي همه چيز و همه افراد حتي خداي خدايان ساختگي است.

و اين واقعيتي است که در آيات و روايات به آن تصريح شده است. آيا آفريدگار نمرود، شداد و ساير خدايان دروغين غير از خداوند است؟!

جالب توجه است که در اين دعا نه فقط يک بار تصريح به وحدانيت خداوند شده بلکه چندين بار کلمه يا جملاتي آورده شده که نفي شرک و اثبات توحيد و يگانگي خداوند است:

1 ـ يا واحد

2 ـ يا احد

3 ـ يا من قدر فلطف، اشکو اليک ضعفي وما قصر عنه عملي من توحيدک...

4 ـ وأتوجّه اليک بالتسمية البيضاء وبالوحدانية الکبري التي قصر عنها من أدبر وتولّي.

5 ـ يا من أتحفني بالإقرار بالوحدانية.

علاوه بر اينها که تصريح به توحيد و يگانگي و نفي شرک و بت پرستي است،‌جملات ديگري در اين دعا وجود دارد که از آنها نيز استفادهٔ توحيد و نفي شرک مي شود.

جالب توجّه است که تعبير «يا اله الالهة» در ادعيهٔ زيادي آمده است . مانند :

1 ـ يا ربّ الأرباب ، يا إله الالهة.

2 ـ لا إله إلاّ الله ، إله الالهة.

3 ـ سبحان الله ... إله الالهة.

4 _ يا سيد السادات ، يا إله الالهة.

5 ـ يا إله الالهة، الرفيع جلاله .

6 ـ أي إله الالهة، أي جبّار الجبابرة.

7 ـ يا إله الالهة، صلّ علي محمد وآل محمد.

8 ـ أسألک يا إله الالهة ويا جبّار الجبابرة.

9 ـ يا إله الالهة ويا ملک الملوک.

10 ـ أللهم يا إله الالهة.

اين تعبيرات در ادعيه وجود دارد و در بسياري از کتابهاي دعا، علماي بزرگ شيعه مانند مرحوم شيخ طوسي، سيد بن طاوس، علامهٔ مجلسي و بزرگان ديگر در کتابهاي خود نقل کرده اند.

بنابراين نام بردن از خداوند به عنوان « إله الالهة» هيچگونه منافاتي با «لا إله إلا الله» ندارد، همانگونه که در دعاي روز بيست ونهم هر ماه وارد شده است : ... لا إله إلا الله إله الالهة. (بحار الأنوار: 97 / 222)

پس « إله الالهة» تأکيد «لا إله إلا الله» است و با آن منافاتي ندارد.

شايان ذکر است که دعاي عهد ديگر در بخش ششم کتاب «صحيفهٔ مهديه» ، دعاي دوم، صفحهٔ 337 ذکر شده است.

براي مطالعهٔ «دعاي عهد ديگر» اينجا کليک کنيد.

 

پايگاه علمي المنجي