علّت اقالهٔ ابوبکر

چند تن از طرفداران حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در مسجد حضور یافته و علیه ابوبکر به سخنرانی می پرداختند. تعداد آن ھا دہ نفر بود که تعداد آنان نسبت به طرفداران ابوبکر به تعبیر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ھمچون سرمه در چشم بود، قبل از آنکه آنان به مسجد بروند خدمت امیرالمؤمنین علیه السلام شرفیاب شدند و از آن بزرگوار اجازہ خواستند که به مسجد رفته و مخالفت خود را با خلافت ابوبکر اظھار کنند۔ حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند که تعداد شما بسیار کم است و بخاطر مخالفت آنان، ابوبکر ھمچنان راہ خود را ادامه خواھد داد؛ امّا از جھت اتمام حجّت، مخالفت خود را در مسجد دربارۂ خلافت ابوبکر اظھار کنید. آنان به مسجد رفته و چون از افراد سرشناس و شناخته شدہ بودند به مخالفت با خلافت ابوبکر پرداختند. اوّلین آن ھا خالد بن سعید از بزرگان بنی امیّه به سخنرانی پرداخت و سپس سلمان، ابوذر، مقداد و … به مخالفت با ابوبکر پرداختند ۔ نتیجۀ اقدام آنان اتمام حجّت برای حاضرین و میلیاردھا مسلمانی که پس از آن ھا آمدہ اند و می آیند می باشد. ابوبکر مجبور شد روی به افرادی که طرفدار او بودند کرد و گفت: «اقیلوني، اقیلوني، فانّي لست بخیرکم وعليّ فیکم». در این جمله کوتاہ ابوبکر دہ ھا اشکال وجود دارد که با دقّت در آن ھا راہ صحیح و مسیر باطل را برای ھمگان واضح و آشکار کند. ما در این نوشته تعدادی از اشکالاتی را که در گفتار ابوبکر وجود دارد بیان می کنیم تا راھنمای ھمهٔ افرادی که در جستجوی حق و حقیقت ھستند، باشد.

* * *

وقتی که ابوبکر گفت: «اقیلوني، اقیلوني، فانّي لست بخیرکم وعليّ فیکم» آیا مردم او را اقاله نمودہ و از بیعت خود دست برداشتند ـ بر فرضی که چنین حقّی داشتند ـ یا به خواستهٔ او اعتنایی نکردند. در ھر دو صورت به اقالۀ او پاسخ دادہ باشند یا نه، در ھر دو صورت مشکل است، زیرا اگر به اقالۀ او پاسخ مثبت ندادہ باشند و ابوبکر ھمچنان خلیفهٔ آن ھا باقی ماندہ ـ  بر فرض صحّت خلافت او ـ چرا از کرسی خلافت پایین آمد و سه روز در خانه نشست و با اینکه مردم او را خلیفه می دانستند از آنان کنارہ گرفت و اگر به اقالۀ او پاسخ مثبت دادند و بیعت خود را از او برداشتند و بنا بر اقالهٔ او و پاسخ مثبت آنان، او دیگر خلیفۀ طرفدارانش نبود، اگر این طور بود، پس چرا پس از سه روز افرادی از طرفداران او مانند عمر و خالد بن ولید و دیگران ھر کدام با گروھی به پشتیبانی او پرداختند و به مسجد آمدند و او را دو مرتبه بر کرسی خلافت نشاندند؟

بنابر این اگر مردم به اقالۀ او پاسخ مثبت ندادند و دست از بیعت خود برنداشتند و ھمچنان از او طرفداری نمودند چرا به خانه رفت و دست از خلافت برداشت. و اگر دست از بیعت خود برداشت چرا طرفدارانش دو مرتبه او را به مسجد آوردند و مخالفان او را تھدید به ضرب و شتم نمودند.