کتاب : «امیرالمؤمنین علی علیه السلام و عصر ظهور»

قدرت و عظمت مغز

 هنوز انسان‏ ها نتوانسته‏ اند مغز خود را به كارآيى كامل برسانند.
بسيارى از نويسندگان، به عجز و ناتوانى خود و عدم استفاده از نيروى‏ پرقدرت مغز آدمى اعتراف نموده ‏اند. در اينجا نمونه ‏اى از گفتار آن‏ ها را مى‏ آوريم:
... مغز ما معمولاً بخش ناچيزى از قدرتش را به كار مى‏ گيرد. بنابراين، در حالى‏ كه قدرت و اعتبار عظيمى در وجود هر شخص قرار دارد، افسوس كه ‏فقط گاهگاهى از اين اعتبار بهره مى‏ گيريم... .(1)
شايد سخن درست آن باشد كه بگوييم: انسان با همه درخشندگى‏ استعدادهايش، در طى عمر خويش، چيزى بيش از يك ميلياردم نيروى‏ مغزش را به كار نمى‏ گيرد.(2)
ترديدى نيست كه ما هنوز نمى ‏دانيم در عرصه پهناور مغزمان - اين كيهان‏ نهفته در وجود آدمى - به هنگام خلاّقيّت، تفكّر و كار چه مى‏ گذرد. با اين حال، روش‏ هاى تجربى در كنار پژوهش‏ ها و آزمايش‏ هاى به عمل آمده، اطّلاعات ‏بسيارى در خصوص ساختمان مغز آدمى و روندهاى تفكّر در اختيارمان قرار داده است، مقايسات بى ‏شمارى را ميسّر ساخته و دست‏ كم به تشخيص‏ راه‏ هايى براى كنترل پار ه‏اى از عمليّات ذهنى كمك كرده است.(3)
اين مطلب روشنگر قدرت فكر در وجود انسان و عدم استفاده كامل از نيروى بزرگ آن است كه گريبانگير انسان در عصر ما مى ‏باشد.
در روزگارى كه دست الهی بر سر مردم جهان سايه افكند و دست قدرتمند ولىّ الله الأعظم ارواحنا فداه بر سر انسان‏ هاى زجر كشيده دوران غيبت نوازش دهد، در آن روز است كه نيروهاى پنهان و نهفته در مغز انسان‏ها تجلّى و ظهور مى ‏يابد و انسان به تكامل عقلى دست خواهد يافت.
«پرده ‏هاى مغز كه پناهگاه افكار و خاطرات و تمام فعّاليّت‏ هاى فكرى وعقيده و مرام و قيود و پابست ‏هاى انسانى است، از عوامل اصلى سلّول‏ هاى ‏ريز - كه تعداد آن‏ ها از 10 تا 13 ميليارد متجاوز است - تشكيل يافته است.
هر كدام از آن‏ها در نوع خود شبيه رگ ‏هاى برگ درخت هستند و پيام ‏هاى ‏الكتريكى را به يكديگر انتقال مى ‏دهند.
فكر و خاطرات انسان، عمل جالب اين عوامل است كه مدام با يكديگر در ارتباط هستند.
تجربه عملى ثابت كرده كه نابغه ‏ترين فرد بشر فقط يك مقدار كوچكى از اين ‏ذخاير را مصرف نموده است.(4) 
«مغز انسان از چهارده ميليارد سلول عصبى تشكيل مى‏ شود. اگر باز در نظر بگيريم كه هر سلول داراى پنج هزار ارتباط با سلول ‏هاى ديگر است و مى‏ تواند در انواع حالت ‏هاى ميان ‏سلولى نيز قرار گيرد، تعداد بالقوّه حالت‏ ها و درجات آزادى سلول ‏هاى مغز از مرزهاى تصوّر آدمى فراتر مى ‏رود. مى ‏توان گفت كه هر انسان اعمّ از نابغه يا عادّى، چيزى بيش از يك ميلياردم ‏ظرفيّت مغز خويش را در دوران زندگيش به كار نمى ‏گيرد.
اگر فقط يك ميليارديم توانايى و ظرفيّت كلّى مغز، اعمّ از مغز يك نابغه يا مغز يك انسان عادّى به كار گرفته شود، تفاوتى كه بين آن‏ها ديده مى‏ شود يك‏ تفاوت كيفى خواهد بود نه كمّى.(5)
اكنون كه دانستيد همه افراد فقط مقدار اندكى از مغز خود را مى‏ توانند به‏ كار گيرند، به اين گزارش توجّه كنيد:
«امروزه مغز يك كامپيوتر كه در واقع هسته مركزى آن است با يك ميليون ‏واحد اطلاعات كار مى ‏كند. در زبان كامپيوتر به آن‏ها «بايت» مى ‏گويند. مغز انسان درست شبيه اين دستگاه كار مى‏ كند. واحدهاى مولكولى حافظه و سوئيچ‏ هاى عصبى اطّلاعات را ذخيره‏ سازى و آماده مى ‏كنند. بچّه ‏اى كه در گهواره است نيز اين عمل را انجام مى ‏دهد حتّى اگر ناآگاهانه باشد. در سراسر زندگى ما اطّلاعات را ذخيره مى ‏كنيم تا اين‏ كه بتوانيم در روزى كه به آن احتياج‏ داريم از آن‏ها بهره ببريم. تنها به ندرت اتفاق مى‏ افتد كه بپذيريم كه مغز ما با ذخيره دانش ‏اش قابل اطمينان نيست.
هسته مركزى يك كامپيوتر با نوع متفاوت ديگرى از اوامر كار مى‏كند. مغز انسان با بيش از 15 ميليارد كليد و سوئيچ كار مى كند در حالى‏ كه كامپيوترهاى‏ مدرن بزرگ تنها 10 ميليون دارند. عناصر بيشترى را مى ‏توان با اتّصالات‏ بين ‏كليدى ذخيره نمود. پس چرا مى‏ توان به يك كامپيوتر خيلى بيشتر از مغز انسان اطمينان كرد؟ زيرا نُه ‏دهم مغزها همواره خالى است در حالى‏ كه يك ‏كامپيوتر همواره تمام واحدهاى اطّلاعاتى ‏اش را در اختيار دارد.»(6)
شايد نتوانيد باور كنيد كه مغز داراى 15 ميليارد كليد باشد. شايد نتوانيد باور كنيد كه مغز انسان تمام رويداد، جريانات و آنچه بر انسان مى ‏گذرد از اوّل‏ عمر تا آخرين لحظه زندگى، همه را بايگانى نموده و ذخيره مى ‏سازد.
مغز هر انسانى هر چه را كه گفته يا شنيده، يا كارى را كه ديده، يا انجام داده ‏و... در خود جاى داده است.(7)
و هر انسانى در آخرين لحظه ‏هاى زندگى آنچه را كه انجام داده يا... همانند نوارى سريع براى او جلوه ‏گر مى‏ شود. اين حقيقتى است كه خاندان وحى علیهم السلام كه شاهد بر خلقت ما بوده‏ اند، به ما آموخته اند. و به همين دليل ما هيچ ‏گونه ‏شكّ و ترديدى در قدرت ‏هاى ناشناخته مغز، و شكوفا شدن اين توانايى ‏ها درروزگار شكوهمند ظهور نداريم و آنچه را كه آن بزرگواران فرموده ‏اند بدون كم و كاست پذيرا هستيم.

 

---

(1) توانايى ‏هاى خود را بشناسيد: 14.
(2) توانايى ‏هاى خود را بشناسيد: 32.
(3) توانايى ‏هاى خود را بشناسيد: 17.
(4) نسخهء عطّار: 134.
(5) توانايى ‏هاى خود را بشناسيد: 347.
(6) بازگشت به ستارگان: 76.
(7) وقتى «و و.ج پنفيلد»، محقّق نامدار مغز انسان، ناحيه‏ اى از مخچه را به طريق الكتريكى تحريك مى ‏كرد، بيمار تمام جزئيّات مربوط به گذشته‏ هاى دور را به ياد مى ‏آورد. (توانايى‏ هاى خود را بشناسيد: 121)