( اهمیّت زیارت و عزاداری )

 

آثار عزادارى

«مسيو ماربين» آلمانى مى‏ نويسد: «امور روحانى كه امروزه مروّج در ميان مسلمانان است، هيچ يك مانند تعزيه دارى حسين ‏عليه السلام حس ‏پليتكى در مسلمانان ندارد و هرگاه يكى ، دو قرن در مسلمانان به ‏اين قسم تعزيه دارى شيوع و كسب عموميت كند حيات سياسى ‏تازه در مسلمانان پيدا خواهد شد».(1)

«جوزف» فرانسوى نيز در مورد نقش مجالس عزادارى در توسعۀ تشيع مى نويسد: «از ترقى كه اين طايفه بدون هيچ اقدام جبرى در قليل زمان كرده اند مى توان گفت كه در يكى دو قرن ديگر از روى ‏عدد غلبه بر ساير فرق مسلمانان خواهد نمود و علّت، همين‏ تعزيه دارى  است كه فرد فرد اين فرقه را (مشترى) مذهب خودساخته است».(1)

گاسپار دروويل كه در زمان فتحعلى شاه به ايران آمده و مراسم ‏عزادارى محرّم را از نزديك مشاهده كرده ، در مورد تأثير اين‏ مراسم در ايجاد شور و هيجان در ميان مردم مى نويسد: « اين‏ مراسم اشك هايى را كه از اندوه واقعى سرچشمه مى گيرد سرازير مى كند و پيروان غيور على‏ عليه السلام را كه بر آن ناظر هستند ، شديداً به‏ هيجان مى آورد».(3)

اظهارات فوق از اين جهت حائز اهميّت است كه واضعان آن ، شيعه و ايرانى نيستند كه بتوان به آن ها اتّهام احساساتى و جانبدارانه زد و اين حقيقت انكار ناپذيرى است كه مورد توجّه اكثر مستشرقان و سياحانى قرار گرفته كه مسائل ايران و تشيع را به دقّت‏ دنبال مى كردند.(4)

________________

 (1) موسيو ماربين آلمانى، «سياسة الحسينيه» يا «روليسيون كبير»، چاپ زهره، 1351، ص 45 - 44.

(2) پيشين ، ص 50.

(3) دروويل ، گاسپار، «سفر در ايران»، منوچهر اعتماد مقدم ، انتشارات شباويز، چاپ‏ سوّم 1367 ، ص 139 _  138.

(4) به نقل از اسپناقچى، همان كتاب، ص 56 ج 55 و يوسف جمالى، محمد كريم، «زندگانى شاه اسماعيل اوّل»، انتشارات محتشم كاشان، 1376 ص 251.