(1)

هوسرانی یزید بن عبدالملک مروان

يزيد بن عبدالملك مروان دو جاريه داشت يكى حنانه و يكى سلامه ‏نام، همواره لواى عيش و عشرت با ايشان بر مى ‏افراشت و با وجود صحبت ايشان به ‏كار ديگر نمى ‏پرداخت چنانكه برادرش مسلمه او را از اين معنى تحذير نموده گفت: شرم ندارى كه عالمى از روى ضرورت به تو محتاج و نيازمند و تو شبانه‏ روز در خم ‏كمند هوى و هوس اين دو اسير دربندى.

بنابراين وى نيز چند روزى در عيش بربست و بر اورنگ داورى نشست تا آنكه‏ روزى حنانه كه فتنه زمانه بود بر وى درآمده و به اين ترانه مترنّم گرديد.

   نظم:

يكى نغمه دارم زمن گوش كن

ورت خوش نيايد فراموش كن

و چند بيتى شورانگيز به آهنگ عود انشاد نمود و صلاى عيش و عشرت در داد . يزيد چندان مدهوش ناى و نوش شد كه سخنان خيرخواهان بالكليّه فراموش گرديد و به دستور اوّل به سر كار رفت، بعد از يك سال روزى در تابستانى با حنانه آغاز بازى ‏كرده دانه‏ هاى انگور به جانب او مى‏ انداخت و او به دندان مى ‏گرفت، ناگاه يكى از آن‏ها در حلق او جسته در دم نفسش منقطع شد و آن پليد ميته را يك هفته نگاه داشته باوى مباشرت مى‏ كرد. پس از تدفين او روزى در حجره ‏ها طواف مى ‏كرد چون از مسكن حنانه گذشت عود را سلامه آهنگ نموده در فراق حنانه مضمون اين ترانه ‏سورد كرد: نظم:

از روى يار خرگهى ايوان همى بينم تهى

وزقد آن سرو سهى خالى همى بينم چمن

بر جاى رطل و جام مى ‏گوران نهادستند پى

بر جاى چنگ و ناى و نى آواز زاغ است و زغن

يزيد را مضمون اين مقال كه       جامى:

عقل بر عشق من زند خنده

كه بميرى تو زار و من زنده

به خاطر فاجر رسيده نعره‏ اى بزد و بيهوش شد و دو شبانه ‏روز همچنان مدهوش‏ بود و شب سيّم ليلة الجمعة حادى عشرين جمادى الثانى سنه 105 خمس و مأة درگذشت امّا ولد پليدش كه بنا بر فرط شقاق مصداق «وخاب كل جبّار عنيد» بود درايّام جبارى روز جمعه با يكى از جوارى شراب خورده مباشرت كرد چون وقت نماز شد دستارى بر سر او پيچيده و دراعه ‏اى بر گردنش افكنده به مسجدش روانه ساخت ‏و آن عفيفه طاهره! به لوازم خطابت و پيشوائى پرداخت الله الله!

مصراع: پيشوا گر اين بود پس واى بر حال شما.(491)

---

491) تاريخ نگارستان: 24.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...