اوّلی و دوّمی حقّ مشورت نداشتند

بر فرضی که مشورت برای تعیین خلیفه صحیح باشد چون ابوبکر و عمر و... بارها از جنگ فرار کردند طبق روایت اهل تسنّن حقّ شرکت در شوری را ندارند و بر فرض که آن ها شرکت کردند و به چیزی رأی دادند، نباید به رأی آن ها اعتنا کرد، زیرا در مشورتی که رسول خدا صلّی الله علیه وآله با اصحاب نمودند، ابوبکر مطلبی گفت و رسول خدا صلّی الله علیه وآله به او اعتنایی نکردند عمر نیز مطلبی را گفت و رسول خدا صلّی الله علیه وآله به او نیز اعتنایی نکردند و چون رسول خدا صلّی الله علیه وآله اسوۀ حسنۀ امّت هستند، همه باید از آن حضرت سرمشق بگیرند:

« لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»(1)

«بی‌تردید در مورد رسول‌ خدا صلّی الله علیه وآله سرمشق نیکویی‌ است»

بنابراین، ابوبکر و عمر و... کسانی که در جنگ ها بارها فرار کرده بودند نباید مجلس شوری تشکیل دهند و بر فرض چنین مجلسی تشکیل دادند و مطلبی را پیشنهاد کردند، مردم نباید به گفتۀ آنها و انتخاب آن در شوری اعتنا کنند بلکه همانند رسول خدا صلّی الله علیه وآله به انتخاب آن ها که خلافت ابوبکر بوده است هیچ اعتنایی نکنند و آن را نپذیرند.

اگر به آنچه گفتم عمل کردند هم پیروی از رسول خدا صلّی الله علیه وآله نمودند و هم به شورای فراریان جنگ اعتنایی نکردند؛ ولی اگر با انتخاب آن ها موافقت کردند هم بر خلاف آیۀ شریفۀ «ولکم في رسول الله اسوة حسنة» عمل کرده اند و هم بر خلاف روایت به حرف فراریان از جنگ، در شورا عمل کرده اند.

---

(۱) سورۂ احزاب ، آیۀ: ۲۱.