(8)

 نماز جناب جعفر طيّار

حضرت امام رضا عليه السلام از پدر بزرگوارش حضرت موسى بن جعفر عليه السلام روايت‏ كرده ‏اند كه شخصى از امام صادق‏ عليه السلام از نماز تسبيح - نماز جعفر طيّار - سؤال كرد، آن‏ حضرت فرمود:

اين نماز، عطا و بخششى بزرگ است.

پدرم از جدّم حضرت علىّ بن الحسين‏ عليه السلام روايت كرده است كه فرمود:

چون جعفر بن ابى طالب از سرزمين حبشه بازگشتند، رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم نزديك ‏استراحتگاه خود در خيبر با او ملاقات كرد، و هنگامى كه جعفر آن حضرت را ديد با سرعت و شتابان آمد، رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم با او معانقه كرد و از ديدارش ‏خوشحال شد و با او گفتگو كرد، سپس بر ناقه خود سوار شد و او را سوار كرد و چون مركب براه افتاد به طرف جعفر رو كرد و فرمود:

اى جعفر؛ اى برادر؛ آيا هديه‏ اى به تو ندهم؟ عطائى تو را نبخشم؟ تو را برنگزينم؟

مردم كه اين گفتار را شنيدند گمان كردند كه رسول خدا صلى الله عليه وآله و سلم هم‏ اكنون به او مال ‏فراوانى خواهد داد، چون خداوند پيروزى را در جنگ خيبر نصيب پيامبر كرده‏ و غنيمت فراوانى بدست آمده بود.

جعفر عرض كرد: پدر و مادرم به فدايت؛ عنايت كنيد.

آنگاه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم نماز تسبيح را - كه به نماز جعفر طيّار معروف است - به‏ ايشان تعليم نمود.(8)

به حضرت امام رضا عليه السلام منسوب است كه فرمودند:

بر تو باد به نماز جعفر بن ابى طالب؛ زيرا در آن، فضل و فضيلت فراوانى است.

... و هر وقت از شب يا روز كه خواستى در صورتى‏ كه وقت نماز واجب نباشد مى ‏توانى نماز جعفر را بخوانى و اگر خواستى آن را از نوافل حساب كن و اگر عجله‏ داشتى آن را بدون تسبيح بخوان سپس تسبيحات آن را انجام بده.

هرگاه خواستى آن را بجا آورى نماز را با يك تكبير شروع كن، سپس در ركعت‏ اوّل بعد از «حمد»، سوره «عاديات»، در ركعت دوّم «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْض»(9)، در ركعت سوّم «إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّه»، و در ركعت چهارم «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» را بخوان و اگر خواستى در تمام ركعات بعد از سوره «حمد» مى ‏توانى «قُلْ هُوَ اللَّهُ ‏أَحَد» را بخوانى.

و هر گاه تسبيح را در ركوع يا سجده و يا در حال قيام فراموش كردى، هر وقت به ‏يادت آمد آن را انجام بده.

و كيفيّت آن چنين است: بعد از قرائت «حمد» و سوره، پانزده مرتبه بگويى: «سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ للَّهِِ وَلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَكْبَرُ»، و در ركوع ده مرتبه و پس‏از  سر برداشتن از ركوع ده مرتبه، و در سجده اوّل ده مرتبه و بين دو سجده ده‏ مرتبه و در سجده دوّم ده مرتبه و بعد از  سر برداشتن از سجده دوّم ده مرتبه ‏تسبيحات را بگو كه مجموع آن هفتاد و پنج مرتبه مى ‏شود.

سپس برخيز و ركعت دوّم را مانند ركعت اوّل انجام بده و بعد از آن، تشهّد وسلام نماز را بخوان و پس از آن، دو ركعت ديگر را مانند دو ركعت اوّل بجاى ‏آور.(10)

   بنابراين، تعداد تسبيحات اربعه در چهار ركعت، سيصد مرتبه مى‏ شود.

---

8) جمال الاُسبوع: 181، مستدرك الوسائل: 225/6.

9) مرحوم شيخ مفيد رحمه الله در كتاب «الإشراف: 31» فرموده است: در ركعت اوّل بعد از «حمد» سوره «إذا زلزلت»، و در ركعت دوّم بعد از «حمد» سوره «عاديات» خوانده شود.

10) فقه الرّضا عليه السلام: 155، مستدرك الوسائل: 224/6 و 231 (با اختصار)، بحار الأنوار: 209/91.