از نظر قرآن

چه کسی سزاوار خلافت است

اگر امامت مردّد باشد میان حضرت امیر علیه السّلام و میان ابوبکر و عمر و عثمان، و به اتّفاق امّت حضرت امیر علیه السّلام اعلم و اشجع و اورع و احسب و انسب از آن سه نفر بوده باشد، البته او به امامت اولی خواهد بود، زیرا که تفضیل مفضول قبیح است عقلا.ً

همچنین حق تعالی می فرماید:

(هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ) (1)

یعنی: «آیا مساویند آن ها که می دانند و آن ها که نمی دانند؟ متذکّر نمی شوند آن را مگر صاحبان عقول».

و باز فرموده است :

(أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ) (2)

 یعنی: «آیا کسی که هدایت کند بسوی حق سزاوارتر است به آنکه متابعت او کنند یا کسی که هدایت یافته نشود مگر آنکه کسی او را هدایت کند؟ چه می شود شما را چگونه حکم می کنید؟».

و در وقتی که ملائکه خود را احق دانستند به خلافت در زمین از حضرت آدم علیه السّلام، حق تعالی به اعلمیّت آدم علیه السّلام بر ایشان حجت تمام کرد، و در وقتی که بنی اسرائیل ریاست و پادشاهی طالوت را قبول نمی کردند خداوند عالمیان اهلیّت او را به علم و جسم که ملزوم شجاعت است بیان کرد و فرمود وَ زادَهُ بَسْطَهً فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ (3).

و از طریق عامّه و خاصّه متواتر است که همۀ اصحاب خصوصاً آن سه خلیفه به ناحق در آیات و احکام مشکله به حضرت امیر علیه السلام رجوع می کردند و آن حضرت هرگز به ایشان در حکمی از احکام یا تفسیر آیه ای از آیات محتاج نشد(4)، و همچنین در زمان حضرت امام حسن علیه السلام امر خلافت مردد بود میان آن حضرت و معاویه و قطع نظر از کفر معاویه هیچ عاقل شک ندارد در اعلمیّت و سایر کمالات آن حضرت و نقص و اجتماع کل معایب در معاویه(5)، و همچنین حضرت امام حسین علیه السّلام و معاویه و یزید و همچنین ائمّۀ بعد علیهم السّلام با خلفای جور و جفا که در زمان ایشان بودند و به همین دلیل امامت ائمّه همه ثابت می شود(6).(7)

آیات قرآن مجید که دلالت می کند چه کسی سزاوار خلافت و امامت است بسیار می باشد آنچه در اینجا نقل کردیم نمونه ای از آن ها است.

---

(1)   سورۀ زمر، آیۀ 9.

(2)  سورۀ یونس، آیۀ 35.

(3)  سورۀ بقره، آیۀ 247.

(4)  مناقب ابن شهرآشوب: 2 / 397 – 415، کنز العمال: 6 / 531 ، الموطا : 2 / 180 و 195، فرائد السمطین: 1 / 371، مناقب ابن المغازلی: 86.

(5)  تفسیر قمّی: 2 / 269، مناقب ابن شهرآشوب: 4 / 16.

(6)  کافی: 8 / 120 ، توحید: 74 ، ارشاد شیخ مفید: 2 / 302 ، مناقب ابن شهرآشوب: 4 / 74-75 و 336 – 338، خرایج: 2 / 640، الفصول المهمّة: 264.

(7) حیاة القلوب (امام شناسی) :  5 / 38.