«چهار گوشه ضريح»

در نظر گرفتن عظمت و بزرگوارى حضرت امام رضا عليه السلام و توجّه به مقام ‏ولايت و معرفت آن بزرگوار به نورانيّت، در كيفيّت و چگونگى زيارت زائر، اثر بسزايى دارد و در نتيجه لطف و عنايت حضرت امام رضا عليه السلام به چنين زائرى ‏بى‏ حساب خواهد بود. در اين‏گونه مواقع، «چهار عمل اصلى(8)» به كار نمى ‏آيد و لطف ‏و كرم آن بزرگوار بى ‏حدّ و بى ‏حساب است.

   در اين موارد سوز و توجّهِ زائر، زمينه ‏ساز عنايت حضرت امام رضا عليه السلام ‏مى ‏شود و علم و آگاهى از «نِسبِ اربعه(9)» در آن تأثيرى ندارد؛ همان ‏گونه كه شناخت «علل چهارگانه(10)» و ساير گفته‏ هاى ارسطو و ديگران در آن نقشى ندارد و زر و زيور خسروپرويز، و زور و بازوى رستمِ زال نيز، زاد و توشه اين راه نبوده و زمينه ‏ساز عنايت بى ‏زوال حضرت امام رضا عليه السلام به زائران نمى باشد.

در برخى از موارد، پناهندگان به امام رضا عليه السلام نه قلب نورانى دارند نه علم وآگاهى، نه داراى زر و زيورند و نه ....؛ ولى امام رئوف حضرت علىّ بن موسى ‏الرضا عليه السلام بر اساس ولايت مطلقه خود كه مقيّد به قيدى نيست، به خاطر حكمتى كه ‏خود مى ‏دانند، از آنان دستگيرى مى ‏نمايند و آنچنان زائران خود را تحت تأثير قرار مى‏ دهند كه گويى «چهار گوشه ضريح» را همچون «چهار گوشه بيت المعمور» در عرش‏ مى ‏بينند و آنچنان با حضرت امام رضا عليه السلام به گفتگو مى‏ نشينند كه گويى كاملاً آن ‏حضرت را مى ‏بينند.

   همه زائران بايد كارى كنند كه اين‏ گونه مورد توجّه و عنايت كامل حضرت امام‏ رضا عليه السلام قرار گيرند.

---

8) چهار عمل اصلى: جمع و تفريق و ضرب و تقسيم.

9) نسب اربعه: 1 - تساوى، 2 - عموم و خصوص مطلق، 3 - عموم و خصوص من وجه، 4 - تباين.

10) علل چهارگانه: ارسطو تقسيم ‏بندى علل را به اين صورت بيان كرد: 1 - علّت فاعلى، 2 - علّت غايى، 3 - علّت مادّى، 4 - علّت صورى.