آزادى عقل

    در صورتى انسان به قدرت‏هاى نهفته در وجود خود دست مى‏ يابد و به تكامل عقلى مى‏ رسد كه عقل او از اسارت آزاد شود . اين آزادى ، يكى از بزرگترين آزادى‏ هايى است كه عصر تكامل ‏بخش ظهور آن را براى انسان‏ها به ارمغان مى‏ آورد .

    با آزاد شدن عقل و خرد از بندهايى كه قدرت‏هاى شيطانى و نفسانى او را به زنجير كشيده است ، نيروهاى عقل از اسارت رها گشته و انسان به راحتى مى‏ تواند قدرت‏هاى عقلى خويش را به كار بندد .

    عقل هر انسانى قدرت‏ها و نيروهايى دارد كه آن‏ها همچون يك سپاه در فرمان عقل مى ‏باشند . در فرموده‏ هاى خاندان وحى عليهم السلام كه آگاه از همۀ ابعاد وجود بشر هستند ، به اين گفتار تصريح شده و حضرت امام صادق عليه السلام در يك روايت بسيار باعظمت همۀ افراد سپاه عقل و خرد را بيان نموده ‏اند (121) .

    در آن روايت هفتاد صفتِ عالى و برجسته به عنوان «ارتش عقل» بيان شده است و در برابر آن هفتاد صفت رذيله نيز براى جهل - كه مقصود از آن نفس است - بيان شده است (122) .

    دوران تيره غيبت ، عصر جولان لشكر نفس است و عموم افراد - به جز گروهى اندك - در دست سپاه نفس گرفتارند و همواره به سوى آنچه نفس از آنان مى‏ خواهد بسيج مى‏ شوند ؛ امّا در روزگار فرخندۀ ظهور با تكامل يافتن عقل ، نفس انسان‏ها نيز پاك شده و در فرمانِ عقل و خرد قرار مى‏ گيرد .

    تكامل عقلى انسان‏ها به معناى كامل شدن قدرت سپاه عقل در انسان مى ‏باشد و ارتش و لشكر عقل اين گونه به تكامل رسيده . بنابراين علم ، قدرت ، فهم ، اراده در انسان‏ها كامل مى‏ گردد و لشكر نفس مانند عجز ، ضعف ، كسالت ، جهل و... شكست مى‏ خورند .

----------------------------------------

121) اصول كافى : 20/1 .

122) مقصود از جهل در آن روايت ، نفس است نه نادانى ؛ زيرا جهلِ به معناى نادانى ، خود يكى از ارتش جهل به معناى نفس است كه در آن روايت بيان شده است .