(17) صلاة اُخرى في هذه الليلة

    روى أبو يحيى عن جعفر بن محمّد عليهما السلام قال : سئل الباقر عليه السلام عن فضل ليلة النصف من شعبان فقال :

 هي أفضل ليلة بعد ليلة القدر ، فيها يمنح اللَّه العباد فضله ويغفر لهم بمنّه ، فاجتهدوا في القربة إلى اللَّه تعالى فيها ، فإنّها ليلة آلى اللَّه عزّوجلّ على نفسه لايردّ سائلاً فيها ما لم يسأل اللَّه معصية ، وإنّها الليلة الّتي جعلها اللَّه لنا أهل البيت بإزاء ما جعل ليلة القدر لنبيّنا عليه السلام .

 فاجتهدوا في الدعاء والثناء على اللَّه ، فإنّه من سبّح اللَّه تعالى فيها مائة مرّة ، وحمده مائة مرّة ، وكبّره مائة مرّة ، غفر اللَّه له ما سلف من معاصيه وقضى له حوائج الدنيا والآخرة ما التمسه وما علم حاجته إليه وإن لم يلتمسه منّةً وتفضّلاً على عباده .

قال أبو يحيى : فقلت لسيّدنا الصادق عليه السلام : وأيّ شي‏ء أفضل الأدعية ؟ فقال :

 إذا أنت صلّيت عشاء الآخرة فصلّ ركعتين تقرأ في الاُولى الحمد مرّة ، وسورة الجحد وهي : «قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ» ، واقرأ في الركعة الثانية الحمد ، وسورة التوحيد وهي : «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» ، فإذا سلّمت قلت : «سُبْحان اللَّهِ» ثلاثاً وثلاثين مرّة ، و«اَلْحَمْدُ للَّهِِ» ثلاثاً وثلاثين مرّة ، و«اَللَّهُ أَكْبَرُ» أربعاً وثلاثين مرّة ، ثمّ قل :

    يا مَنْ إِلَيْهِ مَلْجَأُ الْعِبادِ فِي الْمُهِمَّاتِ ، وَ إِلَيْهِ يَفْزَعُ الْخَلْقُ فِي الْمُلِمَّاتِ ، يا عالِمَ الْجَهْرِ وَالْخَفِيَّاتِ ، وَيا مَنْ لاتَخْفى عَلَيْهِ خَواطِرُ الْأَوْهامِ وَتَصَرُّفُ الْخَطَراتِ ، يا رَبَّ الْخَلائِقِ وَالْبَرِيَّاتِ ، يا مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ الْأَرَضينَ وَالسَّماواتِ.

    أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ ، أَمُتُّ إِلَيْكَ بِلا إِلهَ إِلّا أَنْتَ ، فَبِلا إِلهَ إِلّا أَنْتَ ، اِجْعَلْني في هذِهِ اللَّيْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَيْهِ فَرَحِمْتَهُ ، وَسَمِعْتَ دُعائَهُ فَأَجَبْتَهُ ، وَعَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ ، وَتَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطيئَتِهِ ، وَعَظيمِ جَريرَتِهِ ، فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْ ذُنُوبي ، وَلَجَأْتُ إِلَيْكَ في سَتْرِ عُيُوبي.

    أَللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَيَّ بِكَرَمِكَ وَفَضْلِكَ ، وَاحْطُطْ خَطايايَ بِحِلْمِكَ وَعَفْوِكَ ، وَتَغَمَّدْني في هذِهِ اللَّيْلَةِ بِسابِغِ كَرامَتِكَ ، وَاجْعَلْني فيها مِنْ أَوْلِيائِكَ الَّذينَ اجْتَبَيْتَهُمْ لِطاعَتِكَ ، وَاخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِكَ ، وَجَعَلْتَهُمْ خالِصَتَكَ وَصِفْوَتَكَ.

    أَللَّهُمَّ اجْعَلْني مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ ، وَتَوَفَّرَ مِنَ الْخَيْراتِ حَظُّهُ ، وَاجْعَلْني مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَفازَ فَغَنِمَ ، وَاكْفِني شَرَّ ما أَسْلَفْتُ ، وَاعْصِمْني مِنَ الْإِزْدِيادِ في مَعْصِيَتِكَ ، وَحَبِّبْ إِلَيَّ طاعَتَكَ وَما يُقَرِّبُني مِنْكَ وَيُزْلِفُني عِنْدَكَ.

    سَيِّدي إِلَيْكَ يَلْجَأُ الْهارِبُ ، وَمِنْكَ يَلْتَمِسُ الطَّالِبُ ، وَعَلى كَرَمِكَ يُعَوِّلُ الْمُسْتَقيلُ التَّائِبُ ، أَدَّبْتَ بِالتَّكَرُّمِ وَأَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمينَ ، وَأَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَكَ وَأَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ.

    أَللَّهُمَّ فَلاتَحْرِمْني ما رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ ، وَلاتُؤْيِسْني مِنْ سابِغِ نِعَمِكَ ، وَلاتُخَيِّبْني مِنْ جَزيلِ قِسَمِكَ في هذِهِ اللَّيْلَةِ لِأَهْلِ طاعَتِكَ ، وَاجْعَلْني في جُنَّةٍ مِنْ شِرارِ بَرِيَّتِكَ.

    رَبِّ ، إِنْ لَمْ أَكُنْ مِنْ أَهْلِ ذلِكَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْكَرَمِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ ، وَجُدْ عَلَيَّ بِما أَنْتَ أَهْلُهُ لا بِما أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنّي بِكَ ، وَتَحَقَّقَ رَجائي لَكَ ، وَعَلِقَتْ نَفْسي بِكَرَمِكَ ، فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمينَ وَأَكْرَمُ الْأَكْرَمينَ.

    أَللَّهُمَّ وَاخْصُصْني مِنْ كَرَمِكَ بِجَزيلِ قِسَمِكَ ، وَأَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ ، وَاغْفِرْ لِيَ الذَّنْبَ الَّذي يَحْبِسُ عَلَيَّ الْخُلُقَ ، وَيُضَيِّقُ عَلَيَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصالِحِ رِضاكَ، وَأَنْعَمَ بِجَزيلِ عَطائِكَ، وَأَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْمائِكَ.

    فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ ، وَتَعَرَّضْتُ لِكَرَمِكَ ، وَاسْتَعَذْتُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ ، وَبِحِلْمِكَ مِنْ غَضَبِكَ ، فَجُدْ بِما سَأَلْتُكَ ، وَأَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ ، أَسْأَلُكَ لا بِشَيْ‏ءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْكَ.

 ثمّ تسجد وتقول عشرين مرّة : «يا رَبُّ» ، «يا أَللَّهُ» سبع مرّات ، «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ» سبع مرّات ، «ما شاءَ اللَّهُ» عشر مرّات ،«لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ» عشر مرّات ، ثمّ تصلّي على النبيّ صلّى اللَّه عليه وآله ، وتسأل اللَّه حاجتك ، فواللَّه لو سألت بها بعدد القطر لبلّغك اللَّه عزّوجلّ إيّاها بكرمه وفضله.(24)

    × × ×

أقول : ورد أربع ركعات تقرء في ظهر يوم عاشوراء وبعد الصلاة يقرء دعاء ، نذكرهما في باب «أدعية الشهور».

وأيضاً نذكر في باب الحادي عشر ، صلاة لوسعة الرزق عن مولانا محمّد بن عثمان قدس سره .

_________________________

24) مصباح المتهجّد : 831 .

 

---

 

(17) نماز ديگر در شب نيمه شعبان

ابو يحيى از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه از امام باقر عليه السلام درباره فضيلت شب نيمه شعبان سئوال شد ، حضرت فرمودند :

 شب نيمه شعبان بعد از شب قدر ، برترين و بافضيلت‏ ترين شب‏ها است . در اين شب خدا فضل و رحمتش را شامل حال بندگانش مى‏ گرداند و ايشان را به بزرگوارى خود مى بخشد . در اين شب سعى كنيد به خدا تقرّب جوييد .

 زيرا شبى است كه خداوند بر خود لازم كرده و قسم ياد نموده كه هيچ درخواست كننده ‏اى را رد نكند مگر اين كه درخواست معصيت و حرامى بكند . و شبى است كه خدا در عوض شب قدر كه براى پيغمبرمان صلى الله عليه وآله وسلم قرار داد ، آن را براى ما اهل بيت قرار داده است .

 پس در دعا و ستايش خدا تلاش كنيد ؛ زيرا هر كس در اين شب صد مرتبه خدا را تسبيح نموده يعنى «سُبْحانَ اللَّهِ» بگويد و صد مرتبه او را ستايش نموده يعنى «اَلْحَمْدُ للَّهِِ» بگويد و صد مرتبه او را به بزرگى ياد كرده يعنى «اَللَّهُ اَكْبَرُ» بگويد ، خداوند گناهان گذشته‏اش را مى‏ بخشد و از حاجات دنيا و آخرت آنچه را بخواهد ، و آنچه نيازمند آن باشد - هر چند آن را نخواهد - خداوند به خاطر بزرگوارى و رحمتش بر بندگان ، آن‏ها را برآورده مى‏ سازد .

     ابو يحيى مى‏ گويد : به سرورم امام صادق عليه السلام عرض كردم : بهترين دعا در اين شب چيست ؟ حضرت فرمودند :

 هنگامى كه نماز عشا را بجا آوردى دو ركعت نماز بخوان . در ركعت اوّل بعد از سوره حمد ، يك مرتبه سوره «جحد» يعنى «قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ» ، و در ركعت دوّم بعد از سوره حمد ، يك مرتبه سوره «توحيد» را بخوان . وقتى سلام دادى سى و سه مرتبه : «سُبْحانَ اللَّهِ» ، و سى و سه مرتبه : «اَلْحَمْدُ للَّهِِ» ، و سى و چهار مرتبه : «اَللَّهُ أَكْبَرُ» بگو ، و سپس اين دعا را بخوان :

 اى كسى كه پناهگاه بندگان در سختى‏ها و مشكلات به سوى او است ، و مخلوقات در بلا و مصيبت به او پناه مى‏ برند ؛ اى داناى هر چه آشكار و پنهان است ، اى كسى كه خطور فكر و انديشه‏ها و رفت و آمد خيالات و خاطرات بر او پنهان نيست؛ اى پرودگار خلايق و آفريدگان ؛ اى كسى كه ملكوت زمين‏ها و آسمان‏ها به دست قدرت اوست .

 تو آن خدايى هستى كه جز تو خدايى نيست؛ من به وسيله «لا إله إلّا اللَّه» تو را قصد مى ‏كنم و به تو روى مى‏آورم ، پس به خاطر اين كه اعتقاد دارم جز تو خدايى نيست ، در اين شب مرا از كسانى قرار بده كه نظر لطف به او كرده پس به حالش ترحّم فرموده‏اى و دعايش را شنيده پس آن را اجابت كرده‏ اى ، و درخواست گذشت او را دانسته پس از او درگذشتى ، و از خطاهاى گذشته و گناهان بزرگ او گذشت كردى . پس من از گناهانم به تو پناه آورده‏ام و براى پوشاندن زشتى‏هايم به تو پناهنده گشتم .

 اى خدا ؛ تو به فضل و كرمت بر من بخشش و احسان فرما و با بردبارى و عفوت گناهانم را بريز و مرا در اين شب با كرامت و بزرگوارى فراوانت غرق احسانت نما . و مرا در اين شب از دوستانت قرار بده كه آن‏ها را براى فرمان‏بردارى از خودت برگزيدى ، و براى عبادتت انتخاب فرمودى و از خاصّان و خالصان خود قرار دادى .

 خداوندا ؛ مرا از آنان قرار بده كه از كوشش خود به سعادت رسيدند و از خيرات و خوبى‏ها بهره كامل بردند ؛ و از آنان كه در زندگى سالم ماندند پس متنعّم گرديدند و پيروز گشتند پس غنيمت يافتند ؛ و مرا از شرّ كارهاى گذشته‏ام كفايت فرما و از اين كه در آينده بر نافرمانى تو بيفزايم حفظ فرما ، و فرمان‏بردارى از خودت را و آن چه را باعث نزديك شدن به حضرت توست و به من نزد تو منزلت مى‏دهد محبوب من گردان .

 اى آقاى من ؛ گريختگان به سوى تو پناهنده مى‏شوند و جويندگان به درگاه تو التماس مى‏ كنند ، و آنان كه طلب گذشت مى‏ كنند و توبه‏كار شدند اعتمادشان بر كرم توست ؛ تو بندگانت را با رفتار بزرگوانه‏ات در حالى كه بزرگوارترين كريمان هستى ، ادب كردى ؛ و به بندگانت دستور بخشش دادى در حالى كه خودت بخشنده و مهربانى .

 اى خدا؛ مرا از اميدى كه به بزرگوارى‏ات دارم محروم مكن ، و از نعمت فراگير و فراوانت نااميد مگردان ، و از قسمت‏هاى بزرگت براى فرمان‏بردارانت در اين شب مرا هم ناكام مساز ، و مرا از آفريدگان شرور و بد رفتارت در حفظ خود بدار .

 بارپروردگارا ؛ اگر من قابل آنچه درخواست كردم نيستم ، ليكن تو اهل بزرگوارى و بخشش و آمرزشى ؛ بر من به آنچه سزاوار مقام توست كرامت فرما نه آنچه شايسته من است؛ چون به تو خوش‏گمان بوده و اميدم به سوى توست ، و جانم به كرامتت بسته است؛ چون عقيده دارم كه تو مهربان‏ترين مهربانان و بزرگوارترين بزرگواران هستى.

 بار الها ؛ مرا از راه بزرگوارى‏ات به قسمت‏هاى بزرگ خويش مخصوص گردان ، من از كيفرت به بخشش تو پناه مى‏برم . آن دسته از گناهان مرا ببخش كه خوى و سرشت را بر من محبوس و روزى را بر من تنگ مى ‏سازد ، تا به خشنودى نيكوى تو پردازم و با بخشش بزرگت بهره‏مند شوم و به نعمت‏هاى فراوانت نيك‏بخت گردم .

 زيرا ، من به حريم قدس تو پناه آورده و خود را در معرض بزرگوارى‏ات درآورده‏ ام؛ و از كيفر و مجازاتت به بخششت و از خشمت به بردبارى‏ات پناه جُسته‏ ام ؛ پس مراآن چه خواستم عطا فرما و به آن چه از تو التماس نموده ‏ام برسان ، من از تو چيزى را مى‏ خواهم كه از تو بزرگ‏تر نيست .

 سپس به سجده مى‏ روى و بيست مرتبه : «يا رَبُّ» ، هفت مرتبه : «يا أَللَّهُ» ، هفت مرتبه:«لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ» ، و ده مرتبه : «ما شاءَ اللَّهُ» ، و ده مرتبه : «لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ» گفته و بر پيامبر و آل پيامبر عليهم السلام صلوات مى‏ فرستى و از خدا حاجتت را مى ‏طلبى .

 به خدا سوگند ؛ اگر به تعداد قطرات باران از خدا حاجت بطلبى ، از بزرگوارى و فضلش تو را به حاجاتت مى‏ رساند. (24)

    × × ×

    مؤلّف مى‏ گويد : چهار ركعت نماز وارد شده كه در ظهر روز عاشورا خوانده مى‏ شود و بعد از نماز ، دعايى قرائت مى‏ شود كه به مناسبت دعاهاى هر ماه آن را در بخش « ادعيه ماه‏ ها » بيان مى‏ كنيم . و نيز در بخش يازدهم ، نمازى را براى وسعت رزق ، از جناب محمّد بن عثمان قدس سره نقل مى ‏كنيم .

 

_____________________

24) مصباح المتهجّد : 831 .