اثر فكر گناه

در انسان آمادگى براى متخلّق شدن به هر گونه صفت نيك و بد، و امكان داراشدنِ هر گونه خلق و خوى، وجود دارد. با فكر و انديشه در كارهاى خوب وبد، اين آمادگى به فعليّت تبديل مى ‏شود و از مرحله امكان خارج شده وواقعيّت مى ‏پذيرد.

   اين يك حقيقت عام و كلّى است و اختصاصى به كارهاى پسنديده و خوب ‏ندارد. يعنى همان گونه كه انسان بوسيله فكر نمودن درباره خوبي ها، بسوى آن‏ جذب مى ‏شود و آن را عملى مى‏ سازد، با انديشيدن درباره گناهان و لذائذ حيوانى نيز به سوى آنها كشيده مى‏ شود و دست به ارتكاب آنها مى ‏زند.

   حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‏ فرمايند:

مَنْ كَثُرَ فِكْرُهُ فِي الْمَعاصي، دَعَتْهُ اِلَيْها.(7)

كسى كه درباره گناهان زياد فكر كند، بسوى آنها خوانده مى‏ شود.

   و در گفتارى ديگر مى ‏فرمايند:

مَنْ كَثُرَ فِكْرُهُ فِي اللَّذاتِ، غَلَبَتْ عَلَيْهِ.(8)

كسى كه درباره لذّتها زياد بينديشد، آنها بر او غلبه خواهند نمود.

   بنابراين فكر و انديشه آدمى، مى‏ تواند آينده او را تغيير داده و تحوّل عظيمى در چگونگى زندگى او بوجود آورد. به اين دليل در كلمات دلنشين‏ خاندان عصمت، آن همه به تفكّر و انديشه، ارزش قائل شده ‏اند و اهميّت آن رابه همه شيفتگان و دوستان خود توصيه نموده ‏اند؛ زيرا ارزش فكر و انديشه در موضوعات ارزنده، در سنجش با عمل و كردار، همچون ارزش روح و روان ‏در برابر جسم است.

---

7) شرح غرر الحكم: 321/5.

8) همان كتاب: 322.