تحليل روايت
نكته اى كه در روايت وجود دارد اين است كه علم و دانش از زمان پيامبران تا عصر معصومين عليهم السلام و تا قبل از فرارسيدن روزگار ظهور يكسان بوده و در تمام اين زمانها ، علم از دو جزء فراتر نرفته و نخواهد رفت.
زيرا بنا به فرمايش امام صادق عليه السلام : 1 - همۀ علومى كه پيامبران آوردند دو حرف است، 2 - تا زمان امام صادق عليه السلام مردم غير از آن دو حرف را نمى شناسند، 3 - زمانى كه حضرت قائم عليه السلام قيام نمايد ، بيست و پنج حرف ديگر را خارج ساخته و با دو حرف ديگر در ميان مردم منتشر مى سازد .
از آنجا كه علم و دانش در زمان امام صادق عليه السلام و تا قبل از ظهور حضرت ، بسيار گسترده تر از زمان انبياء بوده است ، بايد از ظاهر روايت دست برداشته و بگوييم مقصود امام عليه السلام چيز ديگرى بوده است كه راوى آن را واضح بيان نكرده است ؛ زيرا بديهى است كه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم و ائمّه اطهار عليهم السلام علوم و معارف فراوانى را بيان نموده اند كه قبل از ايشان هيچ يك از پيامبران به بيان آنها نپرداخته اند.
آيا آنچه را كه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم و اوصياء آن حضرت آوردند ، همان علوم و معارفى بوده است كه پيامبران گذشته آورده اند و خاندان وحى عليهم السلام در آنها تحوّل ايجاد نكرده و چيزى بر آن علوم نيفزوده اند؟! اگر اين چنين است پس مزيّت و برترى اسلام بر اديان ديگر به چيست؟
بديهى است كسى نمى تواند معتقد باشد كه علم و دانش رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم همان دانش پيامبرانِ قبل از ايشان است .
بنابراين بايد بگوييم نكته اى در مقصود امام عليه السلام از اين روايت وجود دارد كه براى به دست آوردن آن ، نياز به تدبّر و فكر مى باشد.
زيرا از ظاهر روايت يك نوع ركود استفاده مى شود ؛ يعنى زمان پيامبران مرسل تا زمان ائمّۀ اطهار عليهم السلام و از آن زمان تا عصر قبل از قيام امام عصر ارواحنا فداه يك همسانى و همگونى وجود داشته و وجود خواهد داشت و با قيام آن حضرت اين ركود شكسته مى شود .
حال اگر مقصود از همسان بودنِ عصر پيامبران مرسل و عصر ائمّه اطهار عليهم السلام تا زمان قبل از قيام امام عصر ارواحنا فداه ، همسان بودن و يكنواخت بودن از نظر علم باشد ، يقيناً اين يك اشتباه واضح است ؛ زيرا بسيارى از علوم را امام صادق عليه السلام - كه اين روايت از آن حضرت است - و همچنين ساير ائمّه اطهار عليهم السلام بيان فرموده اند و از زبان پيامبران مرسل نقل نشده است .
بنابراين نمى توانيم بگوييم : مقصود از يكنواخت بودن ، يكنواخت بودن از نظر مقدارِ علم است - با توجّه به افزايش پيوستۀ علم - ولى مى توانيم بگوييم : راه عمومى فراگيرى علم - يعنى استفاده از حسّ باصره و سامعه - همان گونه يكنواخت باقى مانده است .
आज के साइट प्रयोगकर्ता : 0
कल के साइट प्रयोगकर्ता : 207598
कुल ख़ोज : 119789304
|