جعفر برمكی

*******************************************

(30 محرم الحرام به روایتی) و (در اول صفر به روایت دیگر) هلاکت جعفر بن يحيی برمکی به دستور هارون الرشيد لعنه الله،‌ سال ۱۸۹ هـ ق

*******************************************

   نقل است كه چون جعفر بن يحيى البرمكى به منصب وزارت هارون الرشيد رسيد قصرى بنا نمود كه كمال جهد را در تعمير او مبذول ‏داشت، چون آن قصر به اتمام رسيد به منجّمان گفت كه ساعت نيكى از براى من اختيار نموده كه داخل ان قصر شوم.

   پس منجّمين ساعتى از شب ‏هاى سعيده را اختيار و تعيين نمودند. جعفر در آن ساعت از منزلى كه داشت بيرون آمده مى‏ رفت كه به آن قصر درآيد، ناگاه در بين راه آوازى به گوشش رسيد كه كسى اين شعر را خواند:

تُدبّرُ بالنجوم ولستَ تدري

وربّ النّجم يفعل ما يشاء

   يعنى تو مى‏ خواهى تقدير خدا را به تدبير خود كه تعيين ساعت نيك بودن است از روى قواعد نجوميّه رفع نمائى، اين محال است چه خالق‏ ستاره آنچه را كه تقدير نموده همان را جارى خواهد ساخت.

   پس جعفر به اين كلام كه از آن مرد شنيده بود تطيّر زد و ايستاد و آن مرد را طلبيده و گفت: آن شعر را كه خواندى اعاده نما. پس آن شعر را اعاده نمود، جعفر گفت: از اين شعر چه اراده‏ اى نمودى؟

   مرد گفت: چيزى را اراده ننموده ‏ام بلكه اين شعر بى‏ خود بر زبان من جارى شد.

   پس جعفر حكم نمود يك دينار به آن مرد بدهند و از آنجا گذشته وارد قصر شد با عيش منقص شده و خاطر گرفته و نگذشت زمانى كه‏ هارون الرشيد او را به قتل رسانيد.(1)

---

(1) سورۀ نمل، آيۀ 39.

 

منبع: نوشته های چاپ نشدۀ شخصی ص 883