پيشگويى ديگر آن حضرت دربارهٔ حكميّت

   ابن ابى الحديد از نصر بن مزاحم نقل مى‏ كند: چون نگارش صلح‏نامه بين عمرو عاص و ابوموسى اشعرى شروع شدو آن را چنين نوشتند:

   اين عهدى است كه على اميرالمؤمنين (عليه السلام) و معاوية بن ابى سفيان بر آن موافقت كردند....

   معاويه گفت: چه بد مردى خواهم بود كه اقرار كنم او (على‏ عليه السلام) اميرالمؤمنين است... .

   و چون عهدنامه را نزد اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام بردند، فرمان داد عنوان «امير المؤمنين» را محو كنند و سپس فرمود:

پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در هنگام نگارش صلح‏نامه حديبيّه به من فرمود: يا على؛ براى تو نيز چنين داورى خواهد بود.(439)

   اكنون اصل اين جريان را كه پيشگويى ديگر حضرت رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم پيرامون مسأله حكميّت مى‏ باشد، نقل مى كنيم:

   پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه وآله وسلم مدّت بيست روز در منطقه حديبيّه توقّف داشت، در اين مدّت سفيران پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم به مكّه مى‏ رفتند تا مشركين را به جهت زيارت عمره راضى كنند و سفيران مشركين به حديبيّه مى ‏آمدند تا رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم را از ورود به ‏مكّه بازدارند.

   عاقبت، مشركين به اين نتيجه رسيدند كه با پيامبر صلى الله عليه وآله و سلم صلح‏نامه‏ اى امضاء كنند تا از ورود مسلمين به مكّه در اين سال‏ جلوگيرى شود، و در عوض سال بعد به مدّت سه روز، آن هم فقط براى انجام عمره به مكّه بيايند.

   دو نفر از سران شرك به نام سهيل بن عمر و حفص بن احنف براى بستن قرارداد از مكّه راه افتادند. در پيشاپيش اين‏ دو، مِكَرز پسر حفص به عنوان پيش ‏قراول قرار داشت. پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم تا از دور مِكرز را ديد به اصحاب خود فرمود:

كسى با او سخن نگويد كه مردى پيمان‏شكن و فاجر است.

   لذا هيچ‏يك از اصحاب رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم با وى سخنى نگفتند، و چون سهيل بن عمرو را ديد فرمود:

سهل أمرنا؛ كار بر ما آسان شد.

   پس از صحبت‏ هاى مقدّماتى، بنا شد صلح‏نامه ‏اى تنظيم كنند. اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام در كنار رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم قرار داشت، ابزار نوشتن نيز در دست اوست، سهيل و حفص نيز دو زانو نشسته ‏اند و بقيّه اصحاب رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم نيز گرداگرد چادر حلقه زده و كار نوشتن را نظاره مى ‏كنند.

   پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم به اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام دستور داد:

بنويس: بسم اللَّه الرحمن الرحيم.

   اميرالمؤمنين على ‏عليه السلام شروع به نوشتن كرد كه سهيل به شتاب دست پيش برد و جلوى نوشتن را گرفت و گفت: صبركنيد؛ رحمن و رحيم ديگر چيست؟ من رحمن و رحيم نمى ‏شناسم! بنويس: بسمك اللّهمّ.

   اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام به رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم نگاه كرد، آن حضرت با صبر و مدارا فرمود:

يا على؛ بنويس: بسمك اللّهمّ.

پس از آن پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم فرمود: بنويس: اين قرارداد صلحى است ميان محمّد رسول اللَّه.

   باز سهيل با شتاب دست پيش برد و گفت: اى محمّد؛ اگر ما تو را رسول خدا قبول داشتيم، اين درگيرى‏ ها نبود! اسم‏ خودت و پدرت را بنويس.

   مسلمانان با زمزمه ‏هاى خود هر يك چيزى مى ‏گفتند، ولى اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام منتظر دستور پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم بود كه‏ فرمود:

يا على؛ به جاى «محمّد رسول اللَّه»، بنويس: «محمّد بن عبداللَّه».

   به هر حال، صلح‏نامه اين چنين نوشته شد و هر بار سهيل در هنگام نوشتن به مطلبى اعتراض مى‏ كرد.

   هنگامى كه اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام، «محمّد رسول اللَّه» را حذف كرد و به جاى آن «محمّد بن عبداللَّه» نوشت، پيامبر رو به اميرالمؤمنين ‏عليه السلام كرد و فرمود:

يا على؛ روزى از براى تو نيز چنين كنند.

   سى و يك سال بعد - يعنى پس از جنگ صفّين - وقتى نماينده اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام يعنى ابوموسى اشعرى و نماينده‏ معاويه يعنى عمروعاص در دومة الجندل به داورى نشستند، تاريخ تكرار شد؛ زيرا همان‏طورى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم‏ فرموده بود، در هنگام نوشتن پيمان ‏نامه، عمروعاص به ابوموسى گفت: اى مرد؛ اگر ما على را «اميرالمؤمنين» مى‏ شناختيم، هيچ‏گاه با وى نزاع نمى‏ كرديم.

   هنگامى كه اين خبرها به اميرالمؤمنين على ‏عليه السلام رسيد، بى‏ درنگ به ياد سخنان پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم افتاد و فرمود:

هيچ‏گاه هيچ‏كس از پيامبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم راستگوتر نبود.(440)

---

439) اعجاز پيامبر اعظم‏ صلى الله عليه وآله وسلم در پيشگويى از حوادث آينده: 178.

440) اعجاز پيامبر اعظم‏ صلى الله عليه وآله وسلم در پيشگويى از حوادث آينده: 187.