امامان معصوم عليهم السلام و بيان اسرار الهى

... امامان معصوم عليهم السلام در يك جوّ سياسى و خفقانى كه حكومت نفرين شده حبترى(1) آن را تأسيس كرده و مانع از به وجود آمدن حكومت عدل علوى بود، مى ‏زيستند.

   به همين جهت پيشوايان معصوم عليهم السلام فرصتِ بيان اسرار الهى را براى عموم نداشتند؛ زيرا كه ‏طغيانگران و ستمگران اُموى و عبّاسى از اين كار جلوگيرى مى‏ كردند؛ به اين جهت، اميرِ همه اميران ‏حق، و اوّلين مظلوم و دور نگه داشته شده از حقوق خود حضرت علىّ بن ابى طالب عليه السلام مى ‏فرمايند:

كانَ لرسولِ اللَّه صلى الله عليه وآله وسلم سِرٌّ لايَعْلمُه إلّا قَليلٌ ... وَلَوْلا طُغاةُ هذِه الاُمَّة لَبَثَثْتُ هذا السِّرّ.(2)

رسول گرامى اسلام صلى الله عليه وآله وسلم را رازى بود كه جز افراد اندكى از آن آگاهى نداشتند ... كه اگر طغيانگرانِ اين‏ اُمّت نبودند هر آينه آن راز را فاش كرده و منتشر مى ‏نمودم.

   بنابراين، امامان ما اسرار و رازها را براى همه مردم بيان نكردند، و آنها را جز براى افراد اندكى‏از نقباء،  مهتران و برترين دوستان خود، افشاء ننمودند.

   پس افشاء اسرار و بيان حقايق مهمّ معنوى براى آنان ممكن نشد، زيرا كه مردم توانائى تحمّل ‏آن را نداشتند، به جهت اين كه مردم در حكومت حبترى كه تا حكومت الهى حضرت قائم ارواحنا فداه ‏ادامه مى‏يابد، زندگى مى‏كردند.

   امام صادق‏ عليه السلام در تفسير آيه شريفه: «وَاللَّيْلِ إِذا يَسْرِ»(3) مى‏فرمايند:

هي دولة حبتر، فهي تسري إلى قيام القائم‏ عليه السلام.(4)

مقصود از آن (شب)، دولت حبتر است كه تا قيام حضرت قائم (صلوات اللَّه عليه) ادامه پيدا مى‏كند.

   از طرفى، براى هدايت بشريّت و به كمال انسانى رساندن انسان‏هاى لايق پيشوايان‏ معصوم‏ عليهم السلام ناگزير از انتشار برخى اسرار معنوى بودند، به اين جهت، حضرات معصومين‏ عليهم السلام بسيارى ‏از اسرار و حقايق معنوى را تحت عنوان دعا و مناجات بيان كرده ‏اند، اگر خواهان آن حقائق هستيد آن‏ها را در لابلاى ادعيه و مناجات جستجو كنيد.

   اهل بيت ‏عليهم السلام نه تنها اسرارى را كه به خاطر جوّ سياسى و فكرى مردم نمى ‏توانستند صريحاً بيان كنند، در دعاها و زيارات و... ذكر نموده ‏اند؛ بلكه مسائل مهمّ اعتقادى و معارف بلند را نيز به صورت ‏دعا، مناجات و زيارت بيان كرده‏ اند، كه با رجوع و تحقيق در ميان دعاها و... اين حقيقت به خوبى روشن‏ و آشكار است.

   آنان در ضمن دعاها و... گذشته از اسرار و عقايد و معارف بلندپايه، مطالب بى ‏شمارى را – از مسايلى كه در زندگى انسان‏ها داراى نقش اساسى و حياتى مى‏باشند - بيان نموده ‏اند و به جامعه بشريّت بهترين درس زندگى را آموخته ‏اند.

   به عنوان نمونه در دعاهاى كتاب شريف «صحيفه كامله سجّاديّه» كه صحّت آن مورد تأييد امام عصر ارواحنا فداه مى ‏باشد، دقّت كنيد و ببينيد حضرت امام سجّاد عليه السلام چه حقايق بزرگى را درضمن الفاظى كوتاه به عنوان دعا و مناجات بيان نموده ‏اند. دقّت در دعاهاى ديگر نيز كه از آن حضرت ويا ساير اهل بيت ‏عليهم السلام نقل شده است اين حقيقت را به خوبى روشن مى‏سازد.

   اكنون نمونه كوتاهى را از درس ‏هاى بزرگى كه در دعاها به ما آموخته ‏اند، نقل مى‏كنيم:

   در مناجاة انجيليّه حضرت امام سجّاد عليه السلام به خداوند عرض مى‏كنيم:

أسألك من الهمم أعلاها.(5)

خداوندا؛ عالى‏ترين همّت‏ ها را از تو مى‏ خواهم.

   اين كلام امام سجّاد عليه السلام بيدارباشى است براى همه كسانى كه كتاب دعا را در دست مى‏ گيرند وبا خواندن دعا، با خداوند صحبت مى‏كنند؛ يعنى: دعاكننده، هر كسى كه هست - اگرچه خود را بى ‏اراده و ناچيز مى ‏بيند - بايد از خداوند بخواهد كه بهترين و عالى‏ترين همّت را به او عطا نمايد، تا بتواند در زندگى خود تحوّلى عظيم ايجاد نموده و وجودش در جامعه داراى نقش اساسى و حياتى ‏باشد. اين حقيقتى است كه با تابش نور مقام امامت در قلب انسان، واقعيّت پيدا مى‏كند.

   پس آنچه بيان شد همان است كه از قرآن و روايات به دست ما رسيده است، فرصت را غنيمت‏ شمرده، و آن را به گوش جان بسپاريد، و از رحمت و مهر الهى نااميد نشويد كه: «إِنَّهُ لايَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ ‏اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكافِرُونَ»(6)؛ «همانا از رحمت خدا جز قوم كافر نااميد نمى‏ شود».

   بنابراين، با استفاده از نور امامت خاندان وحى عليهم السلام نور اميد و يقين را در روح و روان خويش ‏ايجاد كنيد.

 

---

1) حبتر، كنايه از اسم اوّلين غاصب خلافت ائمّه ‏عليهم السلام است، رجوع كنيد به بحار الأنوار: 336/35.

2) بحار الأنوار: 306/95.

3) سوره فجر، آيه 4.  

4) بحار الأنوار: 78/24.  

5) بحار الأنوار: 155/94.

6) سوره يوسف، آيه 87.