توجّه به حضرت بقيّة الله ارواحنا فداه لازم است

    بايد بدانيم كه توجّه به حضرت بقيّة الله الأعظم ارواحنا فداه ، توجّه به خداوند كريم است ؛ همانگونه كه توجّه به بقيّه ائمّه طاهرين عليهم السلام توجّه به خداوند مى‏ باشد .

    پس زيارت و توسّل به ائمّۀ اطهار عليهم السلام ، مايۀ توجّه به خداوند تبارك و تعالى است . به اين جهت كسى كه قصدِ تقرّب به خداوند بزرگ بنمايد به ائمّۀ اطهار عليهم السلام روى مى‏ آورد . در زيارت جامعه مى‏ خوانيم :

  وَمَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِكُمْ .

  كسى كه او (خداوند) را قصد نمايد به سوى شما روى مى‏ آورد .

    انسان با توجّه به ائمّۀ اطهار عليهم السلام نه تنها عوامل موفّقيّت و پيشرفت را به سوى خود جلب مى‏ كند بلكه موانعى را  كه مانع رسيدن به مقامات عالى هستند نيز برطرف مى نمايد ؛ زيرا به وسيلۀ توجّه به امام زمان ارواحنا فداه و همچنين بقيّۀ ائمّۀ اطهار عليهم السلام درهاى رحمت و مغفرت الهى به سوى انسان گشوده مى‏ شود و تاريكى‏ ها از باطن او برطرف مى‏ گردد .

    حضرت باقر العلوم عليه السلام در شرح كلام حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام كه فرمودند : «أنا باب الله»، مى ‏فرمايند :

 يعني مَن تَوَجَّهَ بي إِلَى اللهَ غفر له .(125)

 يعنى كسى كه به وسيلۀ من توجّه به خداوند نمايد آمرزيده مى ‏شود .

    بنابراين با توجّه به باب الله ، خداوند گناهان او را آمرزيده و موانع پيشرفت روحى او را برطرف مى‏ كند .

    گرچه همۀ چهارده معصوم عليهم السلام به دليل دارا بودن «مقام نورانيّت» محيط بر هر عصر و زمانى هستند و انسان‏ ها در هر عصر و زمان بايد توجّه به همۀ آن بزرگواران بنمايند ولى بر اساس مقامات تنزّليّه زمانيّه ، هر انسانى بايد به امام عصر و زمان خودش بيشتر از بقيّۀ ائمّه عليهم السلام توجّه داشته باشد .

    اينك به روايت عبداللَّه بن قدامه ترمدى از حضرت ابا الحسن‏ عليه السلام توجّه نماييد كه فرمودند :

 من شكّ في أربعة فقد كفر بجميع ما أنزل الله عزّوجلّ ؛ أحدها معرفة الإمام في كلّ زمان وأوان بشخصه ونعته. (126)

 كسى كه دربارۀ چهار چيز شكّ كند به تمامى آنچه كه خداوند نازل فرموده كافر شده است ؛ يكى از آن ها شناختن امام در هر عصر و زمان است كه شخص امام و صفاتى را  كه داراست بشناسد .

    پس در هر زمان معرفت و شناخت نسبت به امام آن زمان واجب است و چگونه ممكن است كسى معرفت به امام زمانِ خويش داشته باشد و از عظمت آن بزرگوار آگاه باشد ، ولى به او توجّه نداشته باشد ؟!

    بنابراين ، توجّه نداشتن به امام عصر ارواحنا فداه و نشناختن اوصاف و خصوصيّات مقام رفيع آن بزرگوار ، اگر چه انسان به امامان ديگر توجّه داشته باشد صحيح نيست .

    پس وظيفۀ ما در اين عصر و زمان اينست كه به حضرت بقيّة الله ارواحنا فداه كه در دوران امامت آن بزرگوار هستيم توجّه خاصّ داشته باشيم .

    يكى از اولياء خدا به يكى از علماى معروف گذشته به نام مرحوم ملّا قاسم رشتى دعايى تعليم نمودند و فرمودند : آن را به ديگران ياد بده تا اگر مؤمنى در بلايى گرفتار شد آن را بخواند كه تأثير آن مجرّب است ، و دعا چنين است :

 يا محمّد يا عليّ يا فاطمة يا صاحب الزّمان أدركني ولاتهلكني .

    چون دعا را اين گونه به ايشان تعليم نمود ، مى‏ گويد : اندكى تأمّل كردم و به فكر فرو رفتم . فرمودند : اين عبارت را غلط مى ‏دانى ؟ عرض كردم : آرى ؛ چون خطاب به چهار نفر است و فعل بعد از آن ها بايد جمع باشد .

    فرمودند : اشتباه مى‏ كنى ، زيرا در اين زمان نظم دهندۀ جهان حضرت بقيّة الله عليه السلام است ، ما در اين دعا حضرات محمّد و على و فاطمه عليهم السلام را براى شفاعت نزد آن بزرگوار مى‏ خوانيم و از آن حضرت به تنهايى استمداد مى‏ كنيم.(127)

    لازم است به اين نكته توجّه داشته باشيم : همان گونه كه در زمان پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله وسلم و در زمان حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام جناب سلمان و ابوذر و مقداد و ساير اولياء خدا متوجّه آن بزرگواران بودند و در گرد شمع وجود ايشان مى‏ گشتند و همچنين اولياء الهى در زمان امام حسن مجتبى و حضرت سيدّ الشهداء عليهما السلام و ... متوجّه آن بزرگواران بودند و از ياد آنان غفلت نمى ‏ورزيدند ، در اين زمان نيز آنان  كه به تكامل معنوى و درجات عالى راه يافته‏ اند ، ياد و توجّه به مولاى خود حضرت بقيّة الله ارواحنا فداه را فراموش نمى‏ نمايند .

    در دعاى شريف ندبه مى‏ خوانيم :

 أين وجه الله الّذي إليه يتوجّه الأولياء .

 كجاست آن آئينه تمام ‏نماى الهى كه اولياء خدا به سوى او توجّه مى‏ نمايند ؟

    پس در اين زمان نيز اولياء بزرگ خداوند به امام عصر خويش توجّه دارند ، گرچه آنان در ميان مردم ناشناخته ‏اند ولى با آن بزرگوار در ارتباط هستند و از فرمايشات آن بزرگوار بهره‏مند مى‏ شوند ، در زيارت آل يس مى خوانيم :

 السّلام عليك حين تقرء وتبيّن .

 سلام بر شما در آن هنگام كه (قرآن را) تلاوت مى‏ كنيد و (اسرار آن را) بيان مى‏ فرمائيد .

    بنابراين ، لازم است انسان در هر عصر و زمانى كه زندگى مى‏ كند به امام زمان خويش توجّه خاصّى داشته باشد . اكنون به اين روايت كه از امام رضا عليه السلام نقل شده است توجّه كنيد :

 عن مولانا الرضا عن آبائه عليهم السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم في قول الله تبارك وتعالى : « يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ اُناسٍ بِإِمامِهِمْ»(128) قال : يدعى كلّ قوم بإمام زمانهم ، وكتاب اللَّه وسنّة نبيّهم .(129)

  حضرت امام رضا عليه السلام از پدران گرامى خود نقل فرمودند كه پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله وسلم دربارۀ فرمايش خداوند : «روزى كه همۀ انسانها را با امامشان فرا مى‏ خوانيم» فرمودند : هر گروهى با امام زمانش و كتاب خداوند و سنّت پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله وسلم خوانده مى‏ شود .

     و معنى روايت اين است كه : هر انسانى در روز قيامت دربارۀ اين سه مسألۀ حياتى مورد پرس و جو و بازرسى قرار مى‏ گيرد كه آيا وظيفه ‏اش را نسبت به امام زمانِ خود و همچنين كتاب خدا و سنّت پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله وسلم انجام داده است يا نه؟

    پس در روز قيامت از مسأله امامت سؤال مى‏ شود و بررسى مى‏ كنند كه آيا انسان به امام زمانش معرفت و شناخت داشته است يا نه ؟

     يكى از راه ‏هاى مهمّ توجّه به امام عصر ارواحنا فداه خواندن نمازها ، دعاها و زياراتى است كه از ائمّۀ اطهار عليهم السلام دربارۀ آن حضرت وارد شده است و يا از ناحيۀ مقدّسۀ آن بزرگوار صادر گرديده است .

    سفارش جناب محمّد بن عثمان ، دوّمين نايب خاصّ امام عصر ارواحنا فداه به احمد ابن ابراهيم در برابر درخواستى كه از ايشان كرده بود ، اين است :

  توجّه إليه بالزيارة .(130)

 به سوى آن حضرت به وسيلۀ اين زيارت توجّه نما .(131)

    از اين كلام مى‏ توان استفاده نمود كه به وسيلۀ زيارات يا دعاهايى كه در ارتباط با آن حضرت است ، انسان مى تواند به سوى آن بزرگوار توجّه نموده و قلب و روح خود را مجذوب آن وجود مقدّس نمايد .

    مسألۀ توجّه داشتن به مقام و شخصيّت امام عصر ارواحنا فداه و اظهار اندوه و غم در هجران و فراق آن بزرگوار نه تنها در زمان غيبت ، بلكه در زمان حضور ائمّۀ اطهار عليهم السلام نيز مطرح بوده و اهل بيت عليهم السلام عظمت مقام و شخصيّت حضرت بقيّة اللَّه ارواحنا فداه را بيان كرده‏ اند و از غيبت و فراق آن سرور عالمِ امكان اظهار تأسّف نموده ‏اند .

    در واقع اهل بيت عليهم السلام نه تنها با بيانات خود مردم را موظّف نموده ‏اند كه به ياد سرور عالم هستى باشند و در غيبت و فراق آن بزرگوار اندوهگين و غمناك باشند ؛ بلكه عملاً نيز با ريختن اشك و كشيدن آه از دل پر درد خود ، نسبت به غيبت طولانى حضرتش ، همه را درس سوز و انتظار آموخته ‏اند ؛ ولى متأسّفانه شيعيان اين مسأله حياتى را كه در تمام ابعاد زندگى دنيوى و اخروى آنها داراى مهم‏ترين اثر است ، به دست غفلت و فراموشى سپرده‏ اند .

    بزرگانى كه وظيفه داشته و دارند مردم را با اين موضوع بسيار مهمّ كه در عالم هستى تأثير عظيم دارد آشنا نمايند ، سهل انگارى كردند ؛ و با غفلت و بى‏ توجّهى جامعه شيعه در گذشته و حال از اين مسئلۀ مهمّ و حياتى ، جهان همچنان از نعمت ظهور حضرت بقيّة الله الأعظم ارواحنا فداه بى‏ بهره است و بر اثر دورى و غيبت آن سرور عالم هستى به نعمت تكامل در تمام ابعاد علمى و معنوى ، دست نيافته و همچنان زور و زر و تزوير بر جهان و جهانيان حكومت مى ‏كند و ادامه حكومت لعنت شدۀ حبترى ميلياردها انسان مسلمان و غير مسلمان را در چنگال خونبار خود گرفتار نموده است .

    جامعۀ ما آنگونه در مسائل دنيوى غرق شده و آنچنان چشم به اسباب دوخته كه مسبّب الأسباب را فراموش كرده است ، درست است كه دنيا سراى اسباب مى‏ باشد و ما بايد براى كارهاى خود در پى اسباب و وسيله باشيم ، ولى اين نبايد تا به آن حدّ باشد كه سبب‏ آفرين را فراموش كنيم . جامعۀ ما ، هم به خداوند كه مسبّب الأسباب است كم‏ توجّه مى‏ باشد و هم از ولىّ و جانشين او غفلت مى‏ ورزد .

    يكى از علل مهمّى كه باعث غفلت و يا  كم توجّهى بسيارى از مردم نسبت به امام عصر ارواحنا فداه شده است ، عدم آگاهى و شناخت آنان از مقام و شخصيّت آن بزرگوار است كه در روايات خاندان وحى كاملاً به عظمت آن بزرگوار تصريح شده است ، متأسّفانه كسانى كه وظيفه داشته ‏اند اين حقايق را به مردم برسانند و آنان را به سوى سرور عالم وجود و رهبر جهان هستى متوجّه سازند ، موفّق به انجام اين وظيفۀ مهمِّ شرعى نشدند .

   اكنون آنچه را كه برادران حضرت يوسف به حضرت يعقوب گفتند ، به امام زمان خويش ارواحنا فداه عرض مى‏ كنيم و به اين وسيله از پيشگاه امام رئوف طلب عفو و بخشش مى ‏نمائيم :

 «يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا كُنَّا خاطِئينَ» .(132)

  اى پدر ما ، براى گناهان ما استغفار نما ؛ به راستى  كه ما خطاكار بوديم .

     اميد است كه با عفو و بخشش آن حضرت از گذشتۀ ما ، آيندۀ را جبران نموده و به ياد آن بزرگوار باشيم و تا توان داريم ديگران را به سوى ساحت مقدّس آن حضرت متوجّه سازيم .

---

125) بحار الأنوار : 349/39 .  

126) بحار الأنوار : 135/72 .

127) دار السلام مرحوم عراقى : 317 . تمام اين جريان را در ص 438 اين كتاب (بخش هفتم : توسل به حضرت بقيّه الله ارواحنا فداه ، دعاي پنجم) نقل مى ‏كنيم .

128) سورۀ إسراء ، آيۀ 71 .  

129) بحار الأنوار : 10/8 .

130)  بحار الأنوار : 174/53 .

131) مقصود «زيارت ندبه» است كه آن را در اين كتاب در بخش «زيارت‏ ها» مى ‏آوريم .

132) سورۀ يوسف ، آيۀ 97 .