کتاب : «امیرالمؤمنین علی علیه السلام و عصر ظهور»

 

مساوات عرب و عجم

در حكومت حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام

همانگونه كه در عصر ظهور بنابراين روايت عدالت و مساوات ميان مردم ‏اجراء مى‏ شود در حكومت اوّل مظلوم عالم هستى حضرت اميرالمؤمنين‏ على علیه السلام هم ميان همه مردم عدالت و مساوات اجراء مى‏ شد.

حضرت اميرالمؤمنين على علیه السلام فرمودند:

بدانيد هر بخشش و تيولى كه عثمان به انجام رسانده و هر چه از مال خدابه مردم داده است به بيت ‏المال بر مى‏ گردد. زيرا حقّ قديم را هيچ چيز باطل ‏نمى‏ كند. حتّى اگر من ببينم با اين پول ‏ها كسى زن گرفته و يا آن را در شهرهاى مختلف هزينه كرده است، آن را به جاى خود بر مى‏ گردانم؛ زيرا عدالت مايه گشايش كارهاست و براى هر كس كه عدالت سخت و دشوار است ستم بر او سخت ‏تر خواهد بود.

دو زن نزد آن حضرت آمدند و (از بيت المال) به هر دوى آن ‏ها به يك اندازه‏ داد، يكى از آن دو گفت: من يك زن عرب هستم و اين زن، عجمى است!

فرمود: من فرزندان اسماعيل را سزاوارتر از فرزندان اسحاق نمى‏ دانم.

برخى، از اين شيوه اميرالمؤمنين علیه السلام به خشم آمدند. عمرو عاص به‏ معاويه نوشت: اگر كارى مى‏ كنى بكن... .

و بعضى در نهان، ديگران را به اعتراض به مساوات بين عرب و عجم‏ دعوت كردند. وقتى به گوش حضرت رسيد، شمشير به كمر بست و بر فراز منبر رفت و فرمود:

هيچ ‏كس پيش ما برترى ندارد مگر با فرمانبردارى از خدا و رسول ...

خداى سبحان مى ‏فرمايد: (يا أيّها الناس إنّا خلقناكم من ذكر واُنثى‏ وجعلناكم شُعوباً وقبائل لتعارفوا إنّ أكرمكم عند الله اتقاكم)(1)

اى مردم؛ ما شما را از جنس مرد و زن آفريديم و براى اين كه يكديگر را بشناسيد، شما را گروه قرار داديم، گرامى ‏ترين فرد شما نزد خداوند، پرهيزكارترين شماست.

سپس با صداى بلند فرياد زد:

(قل أطيعوا الله وأطيعوا الرّسول فإن تولّوا فإنّ الله لايحبّ‏ الكافرين)(2)

بگو: از خدا و رسولش فرمان بريد و اگر روى گردان شوند، خداى ‏سبحان، كافران را دوست ندارد.

امام علیه السلام از همان روزهاى نخست، قانون اساسى خود را روشن ساخت: برابرى در حقوق و عدالتِ ميان مردم. مكتب اقتصادى او برابرى در بيت ‏المال ميان همه گروه ‏هاى مردم و شيوه اجتماعى او اين بود كه در اسلام كهتر ومهتر و سرخ و سياه و عرب و عجم مطرح نيست. گرامى‏ ترين مردم، پرهيزكارترين آن‏ هاست.(3)

__________________________

(1) سوره حجرات، آيه 13.

 (2) سوره آل عمران، آيه 32.

 (3) پيشواى علم و معرفت: 428.