(۳)

زیارت امام حسین علیه السلام در روز عاشورا

کفعمی رحمه الله در بلد الامین گوید: از افضل اعمال زیارت عاشورا است از نزدیک یا دور از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمودند:

کسی که بخواهد در روز عاشورا زیارت کند و دور باشد باید به صحرا رود یا به محلّ مرتفعی در خانه اش بالا رود و اشاره کند به امام علیه السلام با سلام و در نفرین بر قاتل آن حضرت تلاش نماید، سپس دو رکعت نماز بخواند و آن قبل از زوال خورشید باشد، آنگاه گریه و ناله کند در مصائب امام حسین علیه السلام و کسانی را که در خانه اش هستند و از آن‌ها تقیه نمی‌کند سفارش کند به گریه کردن در عزای آن حضرت و با حاضرین با اظهار جزع اقامه عزا و سوگواری نماید، و هر کدام دیگری را در این مصیبت تسلیت دهد و بگوید:

 أَعْظَمَ اللهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ ‏عليه السلام، وَجَعَلَنَا وَإِيَّاكُمْ مِنَ‏ الطَّالِبِينَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عليهم السلام.

خداوند اجر و پاداش ما را در عزای امام حسین علیه السلام بزرگ گرداند و ما و شما را از خوانخواهان او همراه ولیّش حضرت صاحب الامر امام مهدی از آل محمّد علیهم السلام قرار دهد.

وقتی آن دو رکعت نمازی که ذکر شد به جای آوردی صد مرتبه «الله اکبر» بگو، سپس به سوی آن حضرت اشاره کن و بگو: .... (1)

در مزار شهید آمده است: زیارت روز عاشورا پیش از زوال است از نزدیک یا دور: وقتی اراده کردی زیارت کنی اشاره می‌کنی به سوی او با سلام و کوشش فراوان می‌کنی در نفرین بر قاتلان آن حضرت و هنگام اشاره کردن بگو: ....
صاحب مفتاح الجنّات گوید: کیفیت زیارت از دور یا نزدیک این است که اشاره کنی به سوی آن حضرت با سلام اگر از راه دور است و ظاهر این است که مراد به اشاره به سوی آن حضرت با سلام این است که توجه کنی به سمت زیارتگاه شریف آن حضرت، سپس دو رکعت نماز زیارت بخوانی اگر از راه دور است زیرا روایت شده که اگر از راه دور زیارت می‌کنی نماز زیارت را پیش از زیارت انجام می‌دهی و اگر از نزدیک است بعد از زیارت بجا می‌آوری،
و اینکه در زیارت از راه دور بر پشت بام خانه یا در صحرا باشی و زیارت کنی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را پیش از زیارت امام حسین علیه السلام از راه دور باشد یا نزدیک، زیرا شیخ رحمه الله در مصباح وقتی زیارت عاشورا را ذکر می‌کند از محمّد بن خلف طیالسی و او از سیف بن عمیره روایت می‌کند که گفت:
با صفوان و عدّه‌ای از اصحاب به غری رفتیم بعد از آنکه آن حضرت رفته بودند، هنگامی که از زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام فارغ شدیم صفوان روی خود به سوی کربلا کرد و گفت: زیارت کنید امام حسین علیه السلام را از این مکان از بالای سر مبارک حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام و گفت: با آقای خود امام صادق علیه السلام بودم، آن حضرت به همین نحو زیارت فرمودند.
آنگاه صفوان زیارتی را که علقمة بن محمّد حضرمی از امام باقر علیه السلام در روز عاشورا روایت کرده خواند، سپس بالای سر امیرالمؤمنین علیه السلام دو رکعت نماز خواند و وداع کرد با امیرالمؤمنین علیه السلام ، و اشاره کرد به سوی امام حسین علیه السلام با سلام در حالی که روی به آن جهت نموده بود و آنگاه وداع کرد.(2)
پس اگر خواستی زیارت عاشورا انجام دهی و دو رکعت نماز خواندی اگر زیارتت از راه دور است بهتر آن است که بعد از آن دو رکعت نماز ابتدا حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را زیارت کنی و سپس امام حسین علیه السلام را مخصوصاً اگر در حرم امیرالمؤمنین علیه السلام باشی، پس ابتدا امیرالمؤمنین علیه السلام را زیارت می‌کنی به زیارتی که پیش از این ذکر شد یا به زیارت امین الله که قبلاً ذکر گردید، و اگر زیارت از نزدیک است یکی از این دو زیارت را بخوان بدون اینکه آن دو رکعت نماز را بجای آوری، و چون از زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فارغ شدی رو به سمت قبر مطهر حضرت سید الشهداء علیه السلام کن و آن حضرت را زیارت نما، اگر زیارت تو از راه دور است و اگر در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام هستی از بالای سر مبارک آن حضرت، امام حسین علیه السلام را زیارت کن، و اگر در کربلا هستی  رو به قبر شریف آن حضرت کن.

و کفعمی رحمه الله در مصباح(3) گفته است: وقتی دو رکعت نماز مذکور را بجای آوردی صد مرتبه الله اکبر بگو و آنگاه اشاره کن به سوی آن حضرت و بگو:....(4)
[و در کامل الزیارات روایت شده است که] علقمة بن محمد حضرمی گفته است: به امام باقر علیه السلام عرض کردم:

به من دعایی یاد دهید که در آن روز آن را بخوانم وقتی از نزدیک آن حضرت را زیارت نمایم و دعایی تعلیم فرمایید وقتی از نزدیک نباشد زیارتم بلکه از راه دور و از خانه‌ام بخواهم زیارت کنم آن را بخوانم.
امام علیه السلام فرمودند:

ای علقمه، وقتی دو رکعت نماز خواندی بعد از آنکه اشاره نمودی به سوی آن حضرت با سلام، و هنگام اشاره و پس از خواندن دو رکعت اگر این دعا و زیارت را ـ که شرحش را برایت می‌گویم ـ خواندی، دعا کرده‌ای به آنچه فرشتگان زائر آن حضرت دعا کرده‌اند، و خداوند به خاطر آن برایت هزار هزار حسنه نویسد و هزار هزار گناه را محو نماید و صدهزار هزار درجه مقامت را بالا برد و همانند کسانی باشی که با حسین بن علی علیهما السلام به شهادت رسیده‌اند و تو را در درجات آنان قرار دهد و شناخته نشوی مگر در زمره شهیدانی که با آن حضرت شهید شده‌اند و بنویسد برایت ثواب هر پیامبر و رسول را و زیارت هر کسی را که از زمان شهادت امام حسین علیه السلام آن حضرت را زیارت نموده است.

 

---

(1)  منظور «زیارت عاشورا» است که در ادامه آورده می شود، بلد الأمين: 382.

(2) مصباح المتهجّد: 2 / 777 .

(3) مصباح کفعمی: 483 .

(4) منظور «زیارت عاشورا» است که در ادامه آورده می شود، مفتاح الجنّات: 614/2.