کتاب : «امیرالمؤمنین علی علیه السلام و عصر ظهور»
 

فراگيرى علم از طريق الهام

فرا گرفتن علم از طريق الهام و قذف در قلب - يعنى افكنده‏ شدن علم وابسته به‏ ظرفيّت انسان و در ارتباط با مقدار پاكى وى است.
يكى از ويژگى ‏هاى زمان ظهور اين است كه هر مقدار از ظرفيّت انسان بيشتر شود و آمادگى آموختن علوم بيشترى را داشته باشد، به همان ميزان علم و دانش به او بيشتر الهام مى ‏شود.
افزايش علوم الهامى كه گاهى از آن تعبير به علم «لدنّى» مى‏ شود، در زمان ‏ظهور آن قدر زياد مى‏ شود كه انسان هيچ ‏گونه نيازى به علم و دانش ديگران‏ پيدا نمى‏ كند!
اين حقيقتى است كه پذيرفتن آن براى ما كه در دوران تاريك غيبت زندگى ‏مى ‏كنيم و به آن خو گرفته‏ ايم! مشكل است. ولى به اين دليل كه در روايات و بيانات گهربار اهل بيت علیهم السلام به آن تصريح شده است، از جان و دل مى ‏پذيريم.
حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام اين حقيقت را اين‏گونه بيان فرموده ‏اند:

وَيَقْذِفُ في قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ الْعِلْمُ، فَلايَحْتاجُ الْمُؤمِنُ إِلى ما عِنْدَ اَخيهِ مِنْ عِلْمٍ، فَيَوْمَئِذٍ تَأْويلُ هذِهِ الْآيَةُ (يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ)(1)، وَتَخْرُجُ لَهُمُ الْاَرْضُ‏ كُنُوزَها، فَيَقُولُ الْقائِمُ عَلَيْهِ السَّلامُ: كُلُوا هَنيئاً بِما اَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ.(2)
علم در قلب ‏هاى مؤمنان افكنده مى ‏شود؛ بطورى كه فرد مؤمن از علمى كه برادر مؤمنش ‏دارد بى ‏نياز مى ‏شود. در اين هنگام تأويل اين آيه ظاهر مى ‏شود: «خداوند هر كس را به قدر وسعت (و ظرفيّت) او  بى ‏نياز مى‏ كند» و زمين براى آن‏ها گنج‏ هاى خود را آشكار مى ‏كند، آن ‏گاه حضرت قائم علیه السلام به آنان مى‏ فرمايد: بخوريد، گوارا باد، به خاطر روزهايى كه پشت‏ سرگزارديد كه از اين نعمت‏ ها خالى بود.

همان‏ گونه كه مشاهده كرديد حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام نه تنها روزگار پرشكوه‏ ظهور را روز برطرف شدن فقر و نياز مالى مى ‏دانند بلكه مى‏ فرمايند: علم و دانش در آن زمان آنچنان گسترش مى ‏يابد كه كسى نياز و احتياج به علم و دانش ‏ديگرى ندارد؛ زيرا كمبودهاى علمىِ افراد، به ميزان ظرفيّت آن‏ ها به طريق ‏الهام و افكنده ‏شدن در دل‏ها، برطرف مى ‏شود.
فراگيرى علمِ الهامى را در آن زمان اگر عمومى نباشد و همه افراد از اين نعمت‏ عظيم بهره‏ مند نباشند؛ با توجّه به روايتى كه آورديم، اگر همه اين‏گونه نباشند، بسيارى اين چنين خواهند بود.
اينك توجّه شما را به اين نكته جلب مى ‏كنيم:
جايگاه علم اگر از طريق تحصيل و آموختن باشد ذهن و حافظه انسان كه با مرور زمان از صفحه ذهن پاك مى‏ شود هر چند در اعماق حافظه وجود دارد ولى مرور زمان آن را به دست نسيان و فراموشى مى‏ سپارد و بر فرض تلاش و دقّت نمى‏ تواند آن را به خاطر آورده و در صفحه ذهن آشكار كند اگرچه  در اعماق حافظه وجود دارد ولى علمى كه بر اثر الهام پيدا مى‏ شود - همان‏ گونه كه‏ حضرت اميرالمؤمنين علی علیه السلام فرموده ‏اند - در قلب انسان جاى مى ‏گيرد، تا هنگامى ‏كه قلب نورانيّت خود را از دست ندهد، علم در مخزن نورانى قلب وجود دارد و هر گاه بخواهد مى ‏تواند آن را در صفحه ذهن آشكار سازد و نيازى به ‏تعلّم و آموختن از ديگران ندارد. و در آن عصر كسى نورانيّت باطنى خود را از دست نمى‏ دهد.
زمان ظهور چون روزگار حكومت ملكوت و عالم غيب بر جهان مادّه ‏مى ‏باشد، باطن بر ظاهر فرمانروايى مى‏ كند و هر چه در قلب و باطن وجود داشته باشد به آسانى مى ‏تواند در صفحه ذهن آشكار شود.

---

(1) سوره نساء، آيه 130.

(2) سفينة البحار، مادّه «علم».