بیان علّت اختلاف در ثواب زیارتها
مرحوم شوشتری در خصائص حسینیّه گفته است:
«در بعضی از روایات فرمودهاند: زیارت امام حسین علیه السلام معادل یک عمره است و در روایاتی فرمودهاند: یک حج است، دو حج است، ده حج، بیست، بیست دو، هشتاد، صد و صد هزار حج است؛
در بعضی فرمودهاند: «هر قدمی که مینهد یک حج و چون بر میدارد یک عمره است»، در روایتی که بشیر دهان نقل کرده فرمودهاند: «یکی از شما در شط فرات غسل میکند، سپس به زیارت قبر امام حسین علیه السلام با معرفت به حقّ آن حضرت میرود، خداوند به هر قدمی که میگذارد و بر میدارد، ثواب صد حج مقبول و صد عمره پذیرفته شده به او عطا فرماید»؛
در بعضی از روایات فرمودهاند: معادل یک حج به همراه رسول خدا صلی الله علیه وآله و در بعضی معادل دو حج و در بعضی ده حج و در بعضی سی حج و در بعضی پنجاه حج و در بعضی صد حج به همراه رسول خدا است، و این اختلاف ناشی از اختلاف مراتب زائرین از جهت قوت ایمان آنان و مقدار معرفت ایشان به خدا و رسول خدا و اهل بیت علیهم السلام و مخصوصاً امام حسین علیه السلام میباشد و به مقدار یقینی است که نسبت به فضائل و خصائص آن حضرت دارند که از جمله آنها این خصوصیت و ویژگی است که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودهاند:«أنا من حسین» «من از حسین علیه السلام هستم»(1)
آنچه آیة الله شیخ جعفر شوشتری برای اختلاف ثواب زیارتها ذکر نموده، دو امر است:
1 ـ اختلاف زائران در درجات معرفت.
2 ـ اختلاف آنان در مقدار یقین و باور ایشان به آنچه فرمودهاند در مورد ثواب و پاداشی که به زائران داده میشود.
ما جهات دیگری را برای علت برتری ثواب زیارت زائران، ذکر میکنیم:
بعضی از روایاتی که وارد شده در ثواب زیارت آن حضرت، دلالت میکند بر برتری ثواب آن زیارت بر غیر آن، و جهت برتری در آن بیان گردیده است، و در بعضی از روایات تصریح شده در آن به برتری آن زیارت، ولی چیزی که سبب زیادتی و برتری ثواب آن زیارت شده بیان نگردیده است، و زائر ممکن است در زیارتش بین دو جهت یا بیشتر از جهاتی که مایه برتری ثواب است جمع کند، مثل این که عارف به حق آن حضرت باشد و پیاده به زیارت رود و در حال بیم و هراس مسیر زیارت را طی کند که ثواب این زیارت قطعاً مضاعف است و اجر و پاداش آن با خداوند تبارک و تعالی است و برای ما تعیین مقدار ثواب آن ممکن نیست.
1 ـ ممکن است جهت تفاضل و برتری ثواب زیارت این باشد که ثواب زیارت از باب هدیه و عطای الهی به زائر است نه فقط از باب جزا و پاداش است و هدیه و عطای الهی به زائر طبق خواست و مشیت پروردگار است، همان طور که ثواب گریه بر امام حسین علیه السلام این چنین است و حدّ و حسابی برای آن نیست و ما این جهت را در باب اجر و پاداش گریستن بر امام حسین علیه السلام توضیح خواهیم داد.
2 ـ گاهی تفاضل و افزونی ثواب زیارت از جهت زمان است زیرا زمان هم در این جهت مؤثر است، زیارتی که در شب قدر یا شب جمعه و روز آن باشد، ثواب آن بیشتر از زمانهایی است که خصوصیتی ندارد.
3 ـ گاهی جهت دیگری برای تفاضل و برتری ثواب زیارت میباشد و آن ربطی به معرفت زائر و یقین او ندارد و به شخص زائر مربوط نیست، بلکه امر دیگری است که آن در تفاضل و برتری ثواب جدّاً مؤثر است، خداوند گاهی نظر لطفی به عموم زائرین میکند به خاطر وجود یکی از اهل بیت علیهم السلام در میان آنان یا به خاطر دعای آنها برای زائرین، همان طور که در روایت وارده شده:حضرت صدّیقه کبری فاطمه علیها السلام نزد زوّار اباعبد الله حضور پیدا میکند و برای آنها طلب آمرزش مینماید.
و هیچ تردیدی نیست در اینکه کسی که برای او سرور زنان عالم حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام استغفار کند به خاطر اینکه زائر امام حسین علیه السلام است ثواب آن زیارت به مراتب بیشتر خواهد بود از ثواب زیارت کسی که چنین امتیازی ندارد و فاطمه علیها السلام برای او استغفار ننموده است.
4 ـ وجه دیگر در تفاضل و برتری ثواب زائرین تحمل مشکلات و رنجها در رسیدن به کربلا است و این چیزی است که در ثواب زیارت کسی که پیاده به زیارت آن حضرت رود تصریح شده است، زائری که از سرزمینهای دور برای زیارت آن حضرت پیاده حرکت میکند، و سختیها و رنجهای فراوان را متحمّل میشود، اجر و پاداش بیشتری دارد که زائر غیر پیاده ندارد.
و این از واضحات است که تحمّل مشکلات و رنجها در افزونی ثواب زائرین مؤثر است و روایت ابوصامت از مولای ما امام صادق علیه السلام بر این مطلب دلالت دارد، میگوید: از آن حضرت شنیدم که فرمودند:کسی که پیاده به زیارت قبر امام حسین علیه السلام رود خداوند به هر قدمی که بر میدارد هزار حسنه برای او مینویسد و هزار گناه او را محو میفرماید و هزار مرتبه مقام او را بالا میبرد.(2)
و مولای ما امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودهاند:
پاداش عمل به مقدار مشقت و رنجی است که در آن میباشد.
و این فرمایش مولا دلالت دارد بر این که مشقّت و رنج مؤثر است در مقدار ثواب، و هر چه زیارت با زحمت و مشقّت و رنج بیشتر ثواب زیارت بیشتر ...(3)
و امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودهاند:
ثواب عمل ثمره آن عمل است.(4)
یک عمل را فرض کنید زمانی که آن عمل با مشقّت زیاد انجام بگیرد ثواب آن زیادتر است از زمانی که آن رنج و مشقّت زیاد را نداشته باشد. این در مشکلات و زحمات جسمی است و اگر رنجها و مشکلات روحی باشد، مثل بیم و هراس که ثواب آن زیادتر و فراوان تر خواهد بود. نگاه کنید به باب «ثواب کسی که در حال خوف به زیارت آن حضرت رود» که دلالت میکند بر آنچه ما گفتیم، وهرگاه بیم و هراس بیشتر باشد اجر و پاداش بیشتر خواهد بود، همان طور که مولای ما امام باقر علیه السلام در ضمن حدیثی به محمد بن مسلم فرمودند:
هر چه بیم و هراس بیشتر باشد ثواب زیارت به قدر هراس میباشد.
ما این حدیث را در باب «ثواب کسی که با ترس و وحشت به زیارت آن حضرت رود» آوردیم.(5)
5 ـ گاهی تفاضل و برتری ثواب از جهت نیّت زائر است، تردیدی نیست که نیسّت در ثواب زیارت دخالت دارد، پس شایسته است که زائر بداند نیّت او تأثیر عجیبی در ثواب زیارت او دارد و چون قصّه چنین است با مراعات نیّت و گزینش بهترین نیتها میتواند ثواب زیارت خود را به شکل عجیبی بالا ببرد، و این مطلبی است که در روایات اهل بیت: به آن تصریح شده، ما به یک مورد از موارد آن اشاره میکنیم:
هنگامی که زائر نیّت کند که ثواب زیارت خود را به امام زمان ـ که خدا در فرج او تعجیل فرماید ـ و به همۀ امامان معصوم: اهدا نماید، این نیّت باعث میشود که ثواب زیادی مازاد بر ثواب زیارتش به او برسد، پس زیارت او با این کیفیت موجت تفاضل ثواب زیارت او خواهد بود.
و پیش از این گفتیم که ثواب زیارت مولای ما امام حسین علیه السلام عطا و بخشش الهی است و کسی که نیت او در زیات اهدای ثواب آن به امام علیه السلام باشد سزاوارتر به این عطا است، پس زیارت او نور علی نور میشود و ثواب آن عطایی بر عطا میگردد، مولای ما امیرالمؤمنین علیه السلام صاحب جود و کرم فرمودهاند:علی قدر النیّة تکون من الله العطیّة.(6)
عطای الهی به میزان قدر و ارزش نیت است.پس بنابراین زیارت مولای ما حضرت ابا عبد الله علیه السلام با این نیت، نور علی نور و ثواب آن عطایی بر عطا میباشد ـ خداوند تبارک و تعالی زیارت آن حضرت را در دنیا و آخرت به حق موالیان عزیز ائمّه اطهار علیهم السلام نصیب و روزی ما گرداند ـ .
زیرا صحیح است بلکه ترجیح دارد اهدای ثواب زیارت به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله یا به یکی از ائمّه طاهرین علیهم السلام. شیخ رحمه الله به سند خود از داود صرمی روایت کرده است که گفت: به امام هادی علیه السلام عرض کردم: من پدر بزرگوار شما را زیارت کردم و ثواب آن را برای شما قرار دادم، امام علیه السلام فرمود:لك من الله اجر وثواب عظیم و منّا المحمدة.(7)
برای تو از طرف خدا ثواب و پاداش عظیم و از طرف ما ثناگویی است.بنابراین در این عصری که مولای ما حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه از دیدگان پنهان است و عصر ظهور آن حضرت نمیباشد، و برای دوستان مقدور نیست که هر وقت بخواهند در مکانهای مقدسی که به آن وجود مقدس تعلق دارد، مانند سرداب مقدس و مسجد کوفه و مسجد سهله و مسجد جمکران، مشرف شوند، میتوانند با اهدای ثواب زیارت در اماکن مقدسه جبران این خسارت نمایند.
ونیز ممکن است زیارات آن حضرت را در اماکن مقدسه برای تقرّب به پروردگار و جلب عنایات او بخوانند.
تاکنون عنایت آن حضرت به بسیاری از دوستان اهل بیت علیهم السلام در سرداب مقدس و سائر اماکن مقدسه رسیده است و مشمول الطاف او گردیدهاند، و ما برخی از آنها را در این کتاب ذکر خواهیم کرد».(8)
(1) الخصائص الحسینیّة: ص149.
(2) کامل الزیارات: ص254 ح4، بحارالانوار: 142/101 ح13.
(3) غررالحکم: ص333، شرح غرر الحکم: 329/3، عیون الحکم: ص218 ح4282.
(4) تصنیف غررالحکم: ص156 ح2949، شرح آقا جمال: 353/3، عیون الحکم: ص217.
(5) کامل الزیارات: ص244 ح5.
(6) غررالحکم: ص452، تصنیف غرر الحکم: ص92 ح1594.
(7) التهذیب: 6 / 111 ح15، مزار مفید: ص207، بحارالانوار: 102 / 256، مفتاح الجنات: 1 / 531.
(8) صحیفه مهدیه (مترجم): 552.
بازديد امروز : 16588
بازديد ديروز : 190014
بازديد کل : 148320360
|