(4)

بنى ‏اميّه و روز عاشورا  

   علاّمه سيّد جعفر مرتضى تحقيقى پيرامون احاديثى كه در فضيلت عيد بودن ‏عاشورا ساخته و مراسمى كه بنى ‏اميّه داشتند، مطالب مستندى را در كتاب ذى قيمت ‏المراسم والمواسم في الإسلام گردآورى و تحقيق كرده‏ اند.

   زكريّاى قزوينى آورده كه: آن‏ها، عاشوراء را عيد گرفته در آن روز زينت كرده ومهمانى مى ‏كنند. در حالى‏كه شيعه، عاشورا را روز عزا گرفته در آن روز نوحه ‏خوانده و از زينت كردن پرهيز دارند(2107).

   ابوريحان بيرونى نيز درباره عاشورا مى‏ نويسد: بنى ‏اميّه در اين روز، لباس نو پوشيده، زينت كرده، سرمه ماليده و عيد مى‏ گيرند. آن‏ها در اين روز، وليمه داده، مهمانى كرده و شيرينى مى ‏دهند. اين رسم در طول حكومت آن‏ها و حتّى در بين آنان، بعد از زوال حكومتشان باقى ماند. امّا شيعيان در روز عاشورا به خاطر قتل سيّدالشهداء عليه السلام نوحه‏ خوانى كرده و گريه مى‏ كنند(2108).

   چنين حركتى از سوى بنى ‏اميّه، دقيقاً براى خدشه ‏دار كردن احساسات شيعيان، پى ‏ريزى شده بود كه اين روز براى آن‏ها حزن ‏انگيز بود. اين حركت بنى ‏اميّه به تعبير ابن تيميّة »... اظهار خوشحالى و سرور در اين روز و ولخرجى در آن از بدعت‏هائى ‏است كه براى مقابله با رافضة، ايجاد شده است(2109).

   در زيارت عاشوراء نيز تصريح بر اين نكته شده كه بنى ‏اميّه، اين روز را روز سرورو شادى گرفته ‏اند. در هر صورت، اهميّت اين روز براى شيعيان به تدريج، باعث‏ گسترش مراسم عزادارى گرديده كه در اين بين گاه و بيگاه، رسومات محلّى عزادارى ‏نيز در اين عزادارى بكار گرفته شده است. به مرور زمان به صور مختلفى، اين‏ عزادارى صورت مى‏ گرفته است.

 

---

2107) عجائب المخلوقات در حاشيه حياة الحيوان دميرى: 115/1، نظم درر السمطين: 230.

2108) آثار الباقية: 321 ط اروپا.

2109) اقتضاء صراط المستقيم: 301.

 

منبع: کتاب معاويه ج ... ص ...