(8)

سخنراني امام حسن مجتبي عليه السلام در حضور اميرالمومنين عليه السلام

 

 شيخ بزرگوار فرات بن ابراهيم كوفى در تفسير خود مى ‏نويسد :

 امام صادق ‏عليه السلام فرمود:

 روزى حضرت على بن ابى‏ طالب ‏عليهما السلام به فرزندش امام حسن ‏عليه السلام فرمود: پسرم! برخيز و سخنرانى كن تا سخن تو را بشنوم.

 امام حسن ‏عليه السلام عرض كرد: پدر جان! چگونه من در محضر شما سخن بگويم در صورتى كه از شما خجالت مى‏ كشم ؟

 امام صادق ‏عليه السلام مى ‏فرمايد: حضرت على بن ابى ‏طالب ‏عليهما السلام همه خانواده و فرزندانش را جمع كرد و خود در گوشه ‏اى پنهان شد تا سخن فرزندش را بشنود.

 امام حسن‏ عليه السلام برخاست و اين سخنان زيبا را ايراد نمود :

 الحمد للَّه الواحد بغير تشبيه ، الدائم بغير تكوين ، القائم بغير كلفة الخلق ، الخالق بغير منصبة ، الموصوف بغير غاية ، المعروف بغير محدوديّة ، العزيز لم يزل قديماً في القدم ، ودعت القلوب لهيبته ، وذهلت العقول لعزّته ، وخضعت الرقاب لقدرته .

 فليس يخطر على قلب بشر مبلغ جبروته، ولايبلغ الناس كنه جلاله، ولايفصح الواصفون منهم لِكُنه عظمته ، ولايقوم الوهم منهم على التفكّر على مضاسببه ، ولاتبلغه العلماء بألبابها ، ولا أهل التفكّر بتدبير اُمورها ، أعلم خلقه به الّذي بالحدِّ لايصفه ، يدرك الأبصار ولاتدركه الأبصار وهو اللطيف الخبير .

 أمّا بعد ، فإنّ عليّاً باب من دخله كان مؤمناً ، ومن خرج منه كان كافراً ، أقول قولي هذا وأستغفر اللَّه العظيم لي ولكم .

 سپاس خداى يگانه‏ اى را سزاست كه چيزى بدو تشبيه نمى ‏شود، خداوند دايمى كه بدون تكوين بوده است ، آفرينش را بدون زحمت برپا داشته است و بدون هيچگونه مشقّت آفريننده است، بدون غايت وصف مى‏ شود، معروف به غير محدود، عزيزى هميشگى، قديمى در قِدَم كه دلها از هيبت و جلال او در ترس، و خردها از عزّت او حيران، و گردنها در برابر قدرت او فروتن است .

 اندازه بزرگى جبروت او در دل احدى راه نيابد، و مردم توان رسيدن به كنه و واقعيت جلال او را ندارند ، و ستايشگران از توصيف كنه و واقعيّت عظمت او ناتوان، و خيال آنان ياراى تفكّر در او را ندارند .

 دانشمندان با خرد خويش به او نرسند، و متفكّران و انديشمندان از تدبير اُمور او آگاه نگردند . دانشمندترين خلق او كسى است كه او را با محدوديّت توصيف نكند، او چشمان را درك مى‏ كند و چشمها ياراى درك او را ندارند و او لطيف و آگاه است.

 امّا بعد، همانا على ‏عليه السلام درى است كه هر كه از آن وارد شود مؤمن و هر كه از آن خارج گردد كافر است، من اين سخن خود را مى‏ گويم و از خداوند بزرگ براى خودم و شما آمرزش مى ‏طلبم.

 در اين هنگام ، حضرت علىّ بن ابى طالب عليهما السلام برخاست و ميان دو چشم فرزندش را بوسيد و فرمود :

 «ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ »(1) ؛

 «آنان فرزندانى هستند كه برخى از برخى ديگر (فضيلت) گرفته ‏اند و خداوند شنوا و داناست» .(3)

 

---

1) سوره آل عمران ، آيه 34 .

2) تفسير فرات : 79 ح 26 ، بحار : 350/43 ح 24 .

 

منبع: قطره اي از درياي فضائل اهل بيت عليهم السلام ج 2 ص 462 ح 11