(4)

نماز زیارت

اگر از اين امر نيز درگذريم، حديث ابوحمزه ثمالى در «كامل الزّيارة» ص 240 از امام صادق ‏عليه السلام كه درباره زيارت سيّدالشهداء سلام اللَّه عليه وشامل مقدّمات و اعمال بسيارى است، ما را به اين امر دلالت مى ‏نمايد. امام‏ عليه السلام فرموده ‏اند:

چون (از زيارت) فراغت يافتى، هر چه دوست دارى نماز گزار، مگر اينكه اداى دو ركعت نماز زيارت در كنار هر قبر (فرد زيارت ‏شونده اى) لازم و حتمى است.

در اينجا با اطلاق و عموميّت فرمايش امام سلام اللَّه عليه، دو ركعت نماز نزد مرقد هر شخصيت مورد زيارت وارد شده است، و هيچ عامل استثنايى هم بيان‏ نشده كه عموم را تخصيص دهد. و عدم تذكّر درباره اين نماز، در زيارت غير معصوم، مانع اجراى آن امر عام نمى ‏باشد؛ زيرا كه امر عمومى در موارد خود اجرا مى ‏شود تا استثنا پديد آيد، كما اينكه عدم ذكر اين نماز در روايت ابوحمزه ثمالى، درباره زيارت عبّاس‏ عليه السلام، دليل بر عدم مشروعيّت آن نيست، همچنانكه تصريح ‏در زيارت معصومين‏ عليهم السلام، دليل بر عدم مشروعيّت آن، درباره غيز آنان نمى ‏باشد.آن نماز زيارت، امرى عمومى است و ذكر آن در كتب مزار علماى ياد شده كافى ‏در مشروعيّت و رجحان آن مى ‏باشد.

از اين رو آنچه كه از يكى از معاصرين علاّمه مجلسى درباره منع نماز زيارت‏ در مورد غير معصومين ‏عليهم السلام به استناد عدم ورود حديث، حكايت شده خالى از اعتبار می ‏باشد، زيرا كه بر اين امر دليل ثابت وجود دارد. مضاف بر آنكه علاّمه ‏مجلسى در مجلّد مزار «بحار» ص 180 (چاپ كمپانى) از مؤلّف «مزار كبير» از صفوان جمّال از امام صادق ‏عليه السلام نقل مى ‏كند كه آن حضرت امر به دو ركعت نماز بعد از زيارت على اكبر عليه السلام نموده ‏اند، و اين امر در مورد ابوالفضل عليه السلام به ‏لحاظ عدم قول به فرق تمام مى ‏شود.

همچنين علاّمه مجلسى در كتاب ياد شده به نقل از مزار كبير و مزار شهيد بعد از ذكر زيارت مسلم بن عقيل روايت مى ‏نمايد:

سپس متوجّه بالاى سر شده، دو ركعت نماز بگزار و بعد از آن هر چه خواهى نمازهاى ديگر بخوان.

ظاهر اين است كه اين دو ركعت نماز زيارت مى ‏باشد. امّا از كتاب مزار سيّد ابن طاووس صريحاً نقل مى ‏نمايد كه:

بعد از پايان زيارت، ضريح را ببوس و نماز زيارت بگزار و ثواب‏ آن را به او هديّه نما و سپس وداع نموده و بازگرد.

همچنين در مزار «بحارالأنوار» به هنگام زيارت هانى بن عروه نقل شده:

سپس نماز زيارت بخوان و آن را به او هديه كن و هر چه خواهى ‏براى خود دعا كن و سپس وداع نموده و بازگرد.

در اينجا با توجّه به آنكه هر چه اين بزرگان در كتب زيارات خود ثبت ‏نموده ‏اند، روايات وارده از ائمّه ‏عليهم السلام يا آنچه ايشان آنها را روايت شده يافته و برآن اعتماد نموده‏ اند مى باشد، بر ما برترى نماز دو ركعتى زيارت مسلم و هانى ‏آشكار مى‏ شود، هر چند كه اطلاق ياد شده شامل اين دو بزرگوار نيز مى ‏باشد. دراين صورت به طريق اولى در مورد ابوالفضل ‏عليه السلام نيز نماز زيارت وارد مى‏ گردد.(1621)

---

1621) سردار كربلا: 334.

 

منبع: الصحیفة الحسینیة المقدسة ص 425