(1)

گفتار پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم

درباره معاويه و حكم بن عاص

چون خلافت از آل ابوسفيان به مروان به معاوية بن يزيد برطرف شد، منتقل گشت ‏به آل حكم. اول كسى كه از ايشان بر سرير سلطنت نشست مروان بن الحكم بن ابى‏ العاص بن امية بن عبد شمس بن عبد مناف بود و مروان معروف بود به ابن الطريد وملقب بوزغ و مشهور به خيط باطل، به جهت بلندى قد و اضطراب قامت و او از اشد ناس بود در عداوت خداى تعالى و رسول و آل او عليهم السلام، خصوصاً اميرالمؤمنين‏ عليه السلام كه اززمان عثمان تا آخر ايام حيات خود پيوسته در اخفاى مناقب و افتراى مثالب بر آن ‏جناب كوشش داشت و پدر او حكم عم عثمان بن عفان است و او دشمن رسول‏ صلى الله عليه وآله وسلم ‏بود و پيوسته مجاهرت به عداوت آن حضرت و تصريح به شنآن آن جناب مى‏ نمود، واو طريد رسول است بالاتفاق با جماعتى از اهل بيتش.

و سبب طرد او به طريق اشهر آن است كه او در كوچه‏ ها در قفاى پيغمبر صلى الله عليه وآله وسلم راه ‏مى ‏رفت و حركت‏هاى ناشايسته مى‏ كرد و حركات آن جناب را از در استهزاء به خود مى ‏بست و از اين سوى به آن سوى متمايل مى ‏گشت حضرت رسول ‏صلى الله عليه وآله وسلم او را بديد وفرمود: «فكذلك فلتكن» همچنين بمان، او از اثر نفرين آن جناب مبتلا به مرض ‏اختلاج شد و تا زنده بود گرفتار اين درد بود و از اين روى پيغمبر صلى الله عليه وآله وسلم او را طرد كرد وبه طائف فرستاد. و از اصل ابو سعيد عصفرى منقول است كه حذيفة بن اليمان از رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم روايت كرده كه فرمود:

«إذا رأيتم معاوية بن أبي سفيان على المنبر فاضربوه بالسيف وإذا رأيتم‏ الحكم بن العاص فاقتلوه ولو تحت استار الكعبة».

و مادر حكم: زرقاء بنت موهب است، و از تاريخ ابن اثير منقول است: كه زرقاء ازذوات الاعلام و مشهور به زنا بوده است.

و بالجمله مروان با پدرش حكم در طائف بماند تا رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم از دنيا رحلت ‏فرمود، عثمان به ملاحظه ‏ى قرابت و خويشى با او در نزد ابوبكر شفاعت او كرد قبول ‏نشد و چون كار با عمر شد باز از در شفاعت بيرون شد قبول نشد، چون نوبت خلافت‏ به او رسيد حكم و مروان را با كسان ايشان به مدينه رو كرد و صد هزار درهم از فيى‏ء مسلمين به وى عطا كرد و خمس افريقيه را كه موافق نقل جماعتى صد هزار دينار بوددر يك مجلس به مروان داد و فدك را تيول وى كرد و خراج بازار مدينه را كه پيغمبر صدقه مسلمين كرده بود به حارث بن الحكم داد و هم مروان را به وزارت و كتابت سر خود اختيار كرد و او در ايام خلافت عثمان فتن موحشه و بدع غريبه بر طبق اهواء باطله خود پديد آورد و آخر الامر سبب قتل عثمان شد.(416)

---

 416) تتمّة المنتهى: 77.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...