(3)

فرمایش پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله

در جنگ خندق پیرامون شهادت جناب عمّار

ابن عبدالبرّ از گروهى روايت كرده كه عبدالله بن عمر در هنگام وفات گفت: من بسيار تأسّف مى‏ خورم كه چرا همراه باعلىّ بن ابى طالب‏ عليه السلام با «فئه باغيه» جنگ نكردم. اين روايت را حاكم به سند صحيح نقل كرده است.

   بيهقى از ابن عمر روايت كرده كه وى مى‏ گفت: من دريغ دارم كه چرا با فرقه باغيه جنگ نكردم؛ زيرا خداوند مى‏ فرمايد:

«فَإِنْ بَغَتْ إِحْداهُمَا عَلَى الْاُخْرى فَقاتِلُوا الَّتى تَبْغى حَتَّى تَفىءَ إِلى أَمْرِ اللَّهِ».(1)

اگر يك قوم بر ديگرى ظلم كرد با آن طايفه ظالم قتال كنيد تا به فرمان خدا باز آيد.

   حاكم گويد: در اين باب روايات زيادى نقل شده و گروهى از بزرگان تابعين اين اخبار را از عبدالله بن عمر روايت‏ كرده ‏اند.(2)

   در كتاب «اعلام نصر مبين در داورى ميان اهل صفّين» اسناد اين روايت را - كه گروه ستمگر قاتل عمّارند - به گونه‏ ديگر آورده است:

   مسلم از محمّد بن مثنّى روايت كرده و او از بشار، آن‏دو نفر گفتند: محمّد بن جعفر از تبعه، و او از ابومسلمه روايت‏ كرده كه او مى‏ گفت: من از ابونضره شنيدم كه از ابوسعيد خدرى روايت كرد و او گفت: كسى به من خبر داد كه بهتر از من‏ بود كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلم هنگامى كه عمّار در حال كندن خندق بود دست به سرش مى‏ كشيد و مى‏ فرمود:

واى بر ابن سميّه؛ كه گروهى ستمگر او را مى‏ كشند(3).

   اين روايت همچنين از طريق اسحاق بن ابراهيم، اسحاق بن منصور، محمود بن غيلان و محمّد بن قدامه نقل شده كه ‏همگى گفتند: نضر بن شُميِّل از ابومسلمه با همين سند براى ما روايت كرده جز آن‏كه در حديث نصر آمده كه گفت: خبرداد مرا كسى كه بهتر از من بود، ابوقتاده گفت: خالد بن حارث هم گفته كه من ابوقتاده را ديده‏ ام.

---

(1) سورۀ حجرات، آيۀ 9.

(2) معاويه و تاريخ: 42.

(3) صحيح مسلم به شرح نووى، كتاب الفتن: 40/18.

 

منبع : معاویه ج 1  ص 289