(11)

معاويه و سلطنت

شايسته است به نكته‏ اى اشاره نماييم و آن اين است كه بر اساس منابع تاريخى، شام از راه فتوحات نظامى، وارد حكومت اسلامى شد و لذا اسلام با تمامى حقايقش ‏به آنجا قدم نگذارد؛ بلكه صرفاً با اسم و شعار وارد آن سرزمين شد، بنابراين قلوب ‏اهل شام از فهم مضامين حقيقى و آگاهى بخش اسلامى بى ‏بهره ماند، و آن‏ها همواره با رسوبات جاهلى پيشين زندگى مى ‏كردند. و همان افكارى را در سر مى ‏پروراندند كه ‏پيش از اسلام به آن افكار ايمان داشتند، به طورى كه (مى ‏توان صريحاً ادّعا نمود كه) اوضاع عقيدتى، اجتماعى و سياسى ايشان با پيش از اسلام آوردنشان تفاوت ‏چشمگيرى نداشت. لذا معاويه بين اهداف و طرح‏هاى خود و بين جامعه شام‏ هيچ ‏گونه تناقضى مشاهده نمى‏كرد؛ زيرا وضعيّت عقيدتى، اجتماعى و سياسى‏ جامعه شام به طور كامل همانى بود كه معاويه مى ‏خواست و كاملاً آماده پذيرش‏ طرح ‏هاى معاويه بود.

به طور كلّى اهداف معاويه در اين خلاصه مى‏شد كه به حكومتى چون حكومت ‏شاهانه قيصر و هرقل كه هيچ‏گونه ارتباط واقعى با خداوند متعال نداشتند دست يابد واسلام را در عمل، به مؤسّسه ‏اى تبديل كند كه به اسم مصلحت امّت، در خدمت ‏مصالح طبقه سودجو و سرمايه ‏دار باشد، در حالى ‏كه طرح امام على‏ عليه السلام با انحرافى ‏مزمن كه از زمان وفات پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم گريبانگير جامعه شده بود مواجه شد و امام ‏عليه السلام خود را مسئول تصفيه و ريشه‏ كن نمودن اين انحراف بدون هيچ‏گونه سازشى مى‏ ديد.

امام ‏عليه السلام با طمعكاران و با احزاب سياسى مواجه بود كه در دوران عمر بن خطّاب ‏تكوين يافتند و پس از عمر، در نتيجه شورا، مشكلات و تناقضات آن رشد كرد وسرانجام همين اوجگيرى مشكلات، موجب شد كه رهبران و احزاب سياسى به فكرآينده سياسى خود بيفتند و هر چه بيشتر از اين موقعيّت پرآشوب براى طرح وبرنامه‏ ريزى استفاده كنند.(378)

---

378) نقش امامان معصوم ‏عليهم السلام در حيات اسلام: 117.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...