تجربه، عقل را افزايش مى دهد
تجربه نه تنها بر نيروى علمى و مهارت انسان مى افزايد، بلكه افزايش دهنده قدرت عقلى انسان نيز مى باشد.
حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام انسان را علاوه بر عقل ذاتى و طبيعى، داراى عقل تجربى مى دانند و مى فرمايند: همان گونه كه مى توان از عقل طبيعى استفاده نمود، از عقل تجربى نيز مى توان بهره هاى فراوان گرفت. اين گفتار از فرمايشات آن حضرت است:
اَلْعَقْلُ عَقْلان: عَقْلُ الطَّبْعِ وَعَقْلُ التَّجْرِبَةِ وَكِلاهُما يُؤدّي اِلَى الْمَنْفَعَةِ، وَالْمَوْثُوقُ بِهِ صاحِبُ الْعَقْلِ وَالدّينِ.(4)
عقل دو قسم است: 1- عقل طبيعى 2- عقل تجربى، و هر دو قسمِ عقل، باعث منفعت و سود مى شود و به كسى بايد اطمينان نمود كه صاحب عقل و دين باشد.
بنابراين هر چه تجربه انسان بيشتر شود، بر عقل تجربى او افزوده مى شود. بايد براى ازدياد عقل و تكامل آن، دست به تجربه زد و با به دست آوردن تجربه و عمل بر طبق دريافتهاى تجربى، به تكامل عقلى دست يافت.
علاوه بر روايت گذشته، گفتارى شيوا از حضرت امام حسين عليه السلام نقل شده است كه آن حضرت مى فرمايند:
طُولُ التَّجارِبِ زيادَةٌ فِي الْعَقْلِ وَالشَّرَفِ وَالتَّقْوى.(5)
طولانى شدن تجربه ها، در عقل و شرف و تقواى انسان مى افزايد.
بر اساس اين فرمايشات، درك مى كنيم كسانى كه برنامه هاى سنگين و پرمسئوليّت را متعهّد مى شوند، بايد داراى تجربه باشند تا به اين وسيله علاوه برعقل ذاتى، از عقل تجربى نيز استفاده نمايند و بر قدرت عملى خود بيفزايند.
4) بحار الأنوار: 6/78.
5) بحار الأنوار: 128/78.
بازديد امروز : 12849
بازديد ديروز : 67080
بازديد کل : 132398664
|