معناى حضور چيست؟

    نكتۀ ديگرى كه ممكن است مورد بحث قرار گيرد اين است كه حضور به چه معنا است ، آيا مقصود از حضور ، حضور علمى است يا حضور عينى ؟

    مرحوم علّامۀ مجلسى در بيان روايت فرموده است : اگر «فاحضرونا» از باب إفعال باشد معناى روايت چنين است : يعنى بدانيد كه همۀ ما نزد شما حاضر هستيم به وسيلۀ علمى كه داريم . مقصود مرحوم علّامۀ مجلسى حضور علمى است .(144)

    در روايتى حضرت امام رضا عليه السلام دربارۀ حضرت خضر مى‏ فرمايند :

  إنّه ليحضر حيث ما ذكر ، فمن ذكره منكم فليسلّم عليه .(145)

  او هر زمان كه ياد شود حاضر مى ‏شود ، پس هر كس از شماها او را ياد كرد بايد بر او سلام  كند .

مرحوم آية الله مستنبط در اين باره مى ‏نويسد : مقام حضرت خضر عليه السلام كه تابع و رعيّت امام زمان ارواحنا فداه مى ‏باشد در اين حدّ است ، پس مقام و عظمت حضرت بقيّة الله صلوات الله عليه كه امام و پيشواى او است تا چه حدّ و پايه است ؟!(146)

    از اين روايت ، حضور شخصى - در بعضى از زمان‏ ها - استفاده مى‏ شود نه حضور علمى .

    مسألۀ حضور از مسائل مهمّ در معارف اهل بيت عليهم السلام مى‏ باشد و نياز به تفصيل بيشتر دارد . به اين جهت اين گفتار را با  كلامى دلنشين از فرمايشات حضرت امير المؤمنين عليه السلام پايان مى‏ دهيم :

  أحضروا آذان قلوبكم تفهموا !(147)

 (اگر خواهان درك حقايق هستيد) گوش دل را باز كنيد ، تا آن را دريابيد .

---

144) بحار الأنوار : 244/46 .

145) كمال الدين : 390/2 .  

146) القطرة : 536/2 .  

147) بحار الأنوار : 212/34 .